Fire Motor için LPG Sistemleri Genel Başlığı

[tempesty]

bugün bahsettiğin istasyonu gördüm bora abi. depoyu fullemiştim. bitince tam olarak bi deneyeyim bakalım orayıda. peki genelde aldığın bi istasyon var mı. mesela ben genelde yıldız sanayinin ordaki totalden alıyorum. aslında sabit bi yerden almak sağlıklı mı değil mi bunuda merak ediyorum.

Tuncay ; sabit olarak aldığım bir istasyon yok ama hiçbirine kötü diyemem,sadece en son aldığım biraz farklı gibi geldi bana Mogazdaki,yoksa Opet,PO,Total vs..hepsinden aldım bir tek Milangaz ve Shell den almadım şimdiye kadar..(Yeni Maltepe pazarı karşısındaki PO istasyonunda gaz kaliteli ve litresi uzun zamandır 1,61 ytl onuda sana belirteyim ayrıca)

Bende son zamanlarda nedenini bilmediğim bir -rolanti dalgalanması- olmaya başladı , sende de böyle bişey oluyormu ?? Mesela araç sıkışık trafikte rolantide beklerken (bazen) rolanti 8000-11000 devir arası arabayı sarsmadan değişiyor ama başka hiçbir zaman olmuyor..Bu sırada yol bilgisayarındaki anlık tüketim miktarıda değişiyor (3-8 arası falan),oysaki başka zaman anlık tüketim ------ olarak yada 2.0 gösterir..Bir ara fırsat bulursam servise göstericem bakalım niyemiş...

[TunFeB]

Tuncay ; sabit olarak aldığım bir istasyon yok ama hiçbirine kötü diyemem,sadece en son aldığım biraz farklı gibi geldi bana Mogazdaki,yoksa Opet,PO,Total vs..hepsinden aldım bir tek Milangaz ve Shell den almadım şimdiye kadar..(Yeni Maltepe pazarı karşısındaki PO istasyonunda gaz kaliteli ve litresi uzun zamandır 1,61 ytl onuda sana belirteyim ayrıca)

Bende son zamanlarda nedenini bilmediğim bir -rolanti dalgalanması- olmaya başladı , sende de böyle bişey oluyormu ?? Mesela araç sıkışık trafikte rolantide beklerken (bazen) rolanti 8000-11000 devir arası arabayı sarsmadan değişiyor ama başka hiçbir zaman olmuyor..Bu sırada yol bilgisayarındaki anlık tüketim miktarıda değişiyor (3-8 arası falan),oysaki başka zaman anlık tüketim ------ olarak yada 2.0 gösterir..Bir ara fırsat bulursam servise göstericem bakalım niyemiş...

ya açık söylemek gerekirse ben sırf yıldırım demirören e dıcıklığımdan po dan hiç gaz almadım. biliyosun po milangaz satıyo. opet, total ve 1 defada habaştan gaz aldım. açıkçası hiçbirinde bi fark görmedim. ama uzunca süredir sabit totalden alıyorum. hatta aynı istasyondan.

rolantideki salınmaya gelince benim hiç bir problemim olmadı çok şükür lpg ile ilgili. 5000 km den fazla yaptım ve beni hiç üzmedi desem yeri

[şekerlioğlu]

lpg taktırmayı düşünen arkadaşlara yardımcı olacağını düşündüğüm bir yazıyı alıntı olarak buraya kopyaladım.umarım faydası olur.

LPG taktırdığımdan bu yana kalibrasyon nedir? nasıl yapılır neden ihtiyaç duyulur, bu zımbırtı nasıl çalışır gibi sorularına cevap arıyordum. Binlerce sayfalık döküman okuduktan ve kişisel gelişim çabası gerçekleştirdikten sonra vardığım sonuç ve kalibrasyon yapılmasının sebepleri ve sonuçlarına ilişkin eriştiğim sonuçları aşağıda yazdım. Konu ile alakası ve fikri olamayan kişileri bayacak bir makale ve biraz uzun. Ancak olabildiğince basit ve anlaşılır yazmaya çalıştım, umarım işinize yarar.

LPG de aynı benzin gibi sıvı depolanan bir yakıt. Bütan ve propan gazlarının karışımından oluşuyor. Bu karışım oranına göre de çeşitleniyor. Örneğin sanayide kullanılan dökme gazın karışım oranı %30 propan, %70 Bütan. Bazı uyanık istasyonlar bunları LPG istasyonlarında satışa sunuyorlar. Sanayi için üretilen gazın giriş maliyeti otomotivdekinden daha düşük ve oransal olarakta ucuz olan bütan, propana kıyasla daha fazla olduğu için kar marjları artmış oluyor. Avrupa standartlarındaki LPG nin karışım oranı ise %50 bütan -%50 propan. Bu karışım oranındaki LPG nin oktanıda daha yüksek. Tam 100 oktan değer taşıyor. Bu karışım oranını Tr de Total 4 mevsim sabit tutarken, Aygaz kışın bu oranda yazın ise %40 propan - %60 bütan karışım oranına sahip LPG yi satıyor. Shell de Aygaz ile aynı oranlamayı ve mevsimsel değişikliği kullanıyor. Neden böyle yapıyorlar sorusunun cevabı propan ın bütandan daha ucuz olması gerçeğine gidiyor. Yani gaz dağıtım şirketleri yazın kar marjlarını yükseltmiş oluyorlar. Neyse konumuza dönelim.

Bu karışım oranları önemli, çünkü püskürtme zamanını hesaplarken bu değerleri bilerek ve kullandığınız yakıta uygun olan değerleri gözönüne alarak püskürtme süresini hesaplamalısınız. Önce işin teorisi ile başlayalım.

Motordan her iki yakıtla aynı güç çıktısını alabilmek için, %50 bütan %50 propan karışımından oluşan LPG kullanırsanız %17 daha fazla LPG harcamalısınız. Çünkü benzin yandığı zaman LPG ye oranla %17 oranında daha fazla güç üretmekte. Bir benzetme yapmak gerekirse, 100 hp güç elde edebilmek için 10 lt benzin harcamanız gerekiyorsa 11.7 lt LPG harcamanız gerekiyor.

LPG püskürtme sürelerini ayarlarken tüm yapmaya çalıştığımız şey aslında bu %17 lik farkı tutturabilmek.

Peki bu süreleri nasıl hesaplayacağız? Önce püskürtme miktarını nasıl kontrol edeceğimizden başlayabiliriz mesela. İşte bu noktada öncelikle enjektör hacmi ne demek onu bilmemiz gerekir.

Sıvı püskürten enjektörlerin kapasiteleri belirtilirken 1 dakika boyunca sürekli olarak açık kalmaları halinde ne kadar sıvı püskürttüklerine dayanan bir değer kullanılır. Yani denirki; şu basınç altında bu enjektöre sıvı girişi sağlarsan ve bu enjektörü 1 dakika boyunca kesintisiz açık bırakırsan enjektör ancak şu kadar sıvıyı püskürtebilir. Malum sıvıların miktarları litre olarak verilir. Ancak 1 dakika püskürtülen değer litreden çok küçük olacağı için, santimetre kübik cinsinden kapasite değeri verilir. Bunu enjektörü üreten firma teknik dökümanlarında belirtmek durumundadır. Modifiyeciler buna zaten aşinadır. 200cc enjektör, 300 cc enjektör diye tabir edilen şey aslında o enjektörün kapasitesinden başka birşey değil. Benzin ihtiyacınıza göre uygun olan enjektörü seçmeli ve enjektör açılma sinyalini (PWM) ona göre ayarlamalısınız. Tabi aracı üreten firma zaten bunu benzine göre ayarlamış durumda. Biz bunu LPG ye adapte etmeliyizki doğru iş yapmış olalım.

Ancak, sözkonusu olan şey LPG olduğunda hacim hesabı değişiyor. Çünkü LPG sıvı değil gaz. Dolayısı ile gazların ölçüm birimi hacim olmadığı için birimi litre değil. Gazlarda kapasite akış miktarı ile ölçülür. Yani ingilazcası ile flowrate. Bu bahsi geçen akış miktarı enjektörün iki ucundaki basınç ile doğrudan ilişkilidir. Peki birim zamanda akan gaz miktarını nasıl ölçeceğiz? İşte bunuda LPG enjektörünü üreten firma bize verecek. Ama bunu litre olarak değil g/s olarak verecek. Bize diyecekki, giriş ile çıkış basıncı arasında şu kadar fark varken, sürekli açık olduğu zaman 1 sn de şu kadar gram gaz akışı olur. İşte burada basınç farklarının hesaplanması/sabitlenmesi mecburiyeti ortaya çıktı.

LPG ECU su vaporizerin (buharlaştırıcı) çıkış basıncını ölçüyor. Yani başka deyişle rail basıncı. Aynı zamanda manifolt basıncınıda ölçüyor. Onun için kendi MAP sensörü var. Manifoltunuzu delip ufak bir hortum sokmalarının sebebi, manifolt basıncını ölçmelerinin gerekmesi.

Şimdi LPG enjektörünün üreticisi bize ne diyordu? İki uç arasında şu kadarlık basınç farkı olursa saniyede şu kadar gaz akışı olur. Akışı değiştirecek ne var?
1- İki ortam arasındaki basınç farkı,
2- Gazın giriş ve çıkış noktalarının genişliği. Enjektörlerin tümünde giriş sabit ancak çıkış değiştirilebilir. Yani isterseniz enjektör memesini değiştirip daha fazla yakıt akışı sağlayabilirsiniz. Ancak bunu çala kalem yaparsanızda olmaz. Heleki bizim süper bilgili ustacıkların yaptığı gibi matkapla dayanıp enjektör çıkışını genişletmekle hiç olmaz. Hesap kitap yapmanız gerekir. Çünkü yaptığınız her değişiklik sizin yakıt miktarınızı değiştirecektir.

Peki bu değer ne? Teleflex enjektörü için bu değer 5mm çaplı enjektör memesi kullanıldığında, enjektörün iki ucu arasındaki basınç farkı 85kPa iken 2.4 g/s. BRC nin enjektörlerinde direk güç çıktısı olarak vermişler. Prinste de teleflex ile aynı şekilde flowrate verilmiş. Ki doğru olan yöntem teleflex ve Prins in kullandığı gibi flowrate yani akış miktarı verilmesi.

Ne demiştik, 85 kPa da 2.4 g/s gaz akışına izin veriyor. Peki bunu nasıl sağlayacağız? Öncelikle vaporizer çıkış basıncı ile manifolt basıncı arasındaki farkı 85kPa yani 850mbar değerinde tutmamız lazım. Yukarıda da yazdığım gibi LPG nin ECU su her iki değeri zaten sürekli ölçüyor. ECU ya bağlandığınızda bu değerleri görmeniz lazım. Ve vaporizer basıncı ile MAP arasındaki farkta 850 kPa yada yakını birşey olmalı ki püskürteceğiniz LPG yi doğru hesaplayabilin. Aksi halde ya fazla püskürtürsünüz yada az. Her ikisinde de sonucun performans kaybı olarak size geri döneceğinden emin olabilirsiniz. Demekki neymiş öncelikle bu basınç işini halletmeliymişiz.

Teleflex in yazılımında her iki değer ve aralarındaki fark gösteriliyor. Aşağıdaki örnek resimde Pvap olarak verilen değer Vaporizer çıkışının basıncı. Başka deyiş ile rail basıncı. Bir başka deyişle ise enjektör yakıt giriş basıncı. MAP ise bildiğiniz manifolt basıncı. DeltaP ise rail basıncı ile MAP arasındaki fark. Yani bizim enjektörlerin giriş ile çıkışı arasındaki basınç farkı. İşte teknik dökümanlarda LPG enjektörünü üreten firmanın verdiği hacim için kullandığı basınç değeri bu.

(IMG:https://www.mertol.com/araba/mondeo/kip81.JPG)

Pvap 'ı yani rail basıncını vaporizerin üzerindeki ayar noktası ile değiştirebilirsiniz. Bu şekilde rail basıncını arttırarak daha kısa zamanda daha fazla püskürtmeyi sağlayabilir yada düşürerek daha az yakıt püskürtülmesini sağlayabilirsiniz. Ancak PWM i de buna uygun olarak değiştirmeniz lazım. Aksi halde yaptığınız tüm hesaplar çöpe gider.

Şimdi, birazda lise yıllarına geri dönelim. Püskürteceğimiz yakıtlar farklı olduğu için, miktarlarını ve arasındaki farkı hesaplarken eşit ölçü birimleri kullanmamız gerekir. Biri sıvı olduğu için kapasitede cc/min kullanıyor, diğeri gaz olduğu için g/s .. Herşeyden önce bunları eşitlememiz lazım. Peki bunu nasıl hesaplayacağız? Özgül ağırlıkları hesaplayarak.

Benzinin özgül ağırlığı: 0,712 (1 atm 15C)
Bütan'ın özgül ağırlığı : 0,601 (1 atm 25C)
Propan'ın özgül ağırlığı : 0,495 (1 atm 25C)
%50 bütan %50 propan karşımından oluşan LPG nin özgül ağırlığı bu durumda 0,548 olacaktır.

Benzin ile LPG arasında %30luk hacimsel fark var demektir. (0.548 + %30= 0.712) Yani eşit püskürtme kapasitelerine sahip LPG ve benzin enjektörleri kullanırsanız aynı miktarda yakıt püskürtmek için LPG enjektörünün püskürtme süresinin benzinden %30 oranında daha uzun olması gerekir. Ancak bu durumda da %17 lik bir performans kaybımız olacak. Onuda ekleyince toplamda %52 lik bir püskürtme zamanının uzaması anlamına gelir. (100 x 1.3 x 1.17 = 1.52). Yani enjektörlerin kapasitesi birebir eşit ise aynı gücü elde edebilmek için benzin enjektörü 10 ms püskürtme yapıyorsa, LPG enjektörü 15.2 ms açık kalması lazım. Rahatsız bir oran değilmi (IMG:style_emoticons/default/smile.gif)

Şimdi, elimizdeki verileri değerlendirelim ve neler yapmamız gerektiğini tek tek ortaya koyalım. Aynı zamanda kısa bir özette yapmış oluruz.

1- Benzin ve LPG enjektörlerinin kapasitelerini bilmemiz lazım.
2- Manifolt ve Vaporizer çıkış basınç değerlerini doğru olarak ayarlamalıyız.
3- LPG ile benzin enjektörleri arasındaki farkı bulup o oranıda hesaba katarak püskürtme süreleri arasındaki farkı LPG ECU suna girmeliyiz. Yani %52 lik farka ek olarak enjektörler arasındaki hacimsel farkta eklenecek yada çıkartılacak.

Benim mondeo örneğinden yola çıkalım ve teleflex in enjektörleri üzerinden de hesap yapalım.

Bendeki kit olan Teleflex in enjektörleri 85 kpa da 2.4 g/s flowrate e sahip. Yukarıda yazdığım özgül ağırlığı hesaba katınca bunun yaklaşık olarak 4.38 cc/sn lik sıvı enjeksiyonuna karşılık geldiğini hesaplayabiliriz. ( 2.4 / 0.548 = 4.38 cc ) E hadi bunu benzin enjektöründen olduğu gibi dakikaya çevirelimde tam olarak benzin ile LPG enjektörleri arasındaki kapasite farkını hesaplayabilelim. 4.38 cc x 60 sn = 262.8 cc. Benim LPG enjektörlerimin 85 kpa basınç altında likit hacim karşılığı 262.8 cc imiş. Şimdi gereçek bir karşılaştırma yapabilir hale geldik.

Mondeonun benzin enjektörlerini Bosch üretiyor. Benim arabamda kullanılan enjektörlerin hacmini Bosh a sorup yaklaşık 1 haftalık beklemenin sonucunda cevabını alabildim. Biraz sancılı oldu ama kastırınca bulabildiler. Sonuç? 220 cc/min

Bu durumda zaten hali hazırda benzin ile LPG enjektörleri arasında fark var. 263/220= 1,196. Yani LPG enjektörlerim %19.6 oranında hacimsel olarak benzin enjektörlerinden daha büyük. Aradaki fark ne olmalıydı? %52. Demekki ben aradaki %32 lik farkı kalibrasyon ile ortadan kaldırırsam benzin ile birebir aynı performansı yakalamam gerekecek demektir. İşte benim geçen hafta yazdığım kalibrasyonla ilgili konunun teorik kısmında yapılan hesabı en kısa hali ile bu. Sonrası bu yapılan hesabın pratiğe dökülmesi ile alakalıydı.

Yani benim arabamda aynı performansı alabilmek için LPG enjektörleri %32 daha uzun süreli olarak püskürtme yapması gerekiyor. Uzatırsanız, zengin karışım olur, fazla yakarsınız. Kısaltırsanız fakir karışım olur motorunuzu riske atar ve performans düşüşü yaşarsınız. Ve pek tabi her iki durumda da motor arıza lambanız yanar.

Tüm bunlardan çıkartılacak sonuç. Araçta yakıt dönüşümü gerçekleştirmek merdiven altı yada kaportacıdan dönüşme LPG istasyonlarında gerçekleştirilecek iş değil. Ciddi bilgi, araştırma ve mühendislik çalışması gerektiren bir iş. Ancak bizim ustalar bilgiye asla ve asla değer vermedikleri için birbirinden saçma uygulamalar gerçekleştirerek hem müşterilerini rezil ediyorlar, hemde kendilerini. Olanda araçlara oluyor tabi. Bu süreçte yaşanan gereksiz yakıt tüketimi ve artan tamir bakım masraflarıda cabası. Oysa doğru uygulamalarda LPG nin zararı olmadığı gibi, hem hava kirliliğine hemde aracın bakım masraflarına pozitif anlamda katkısı sözkonusu. Çünkü LPG kurumsuz bir yakıt. Sübaplarınızın kurum kaplama riski yok. Zaten gaz halinde enjekte edildiği için patlamanın başlaması için daha güçlü bujilere ve daha yüksek ateşleme akımlarınada ihtiyacınız yok. Ve pek tabiiki kurumlanma olmadığı için buji ömrünüzde uzuyor. Daha sayılabilinecek birçok şey var. Ama en önemlisi doğru montaj ve doğru ayar.

[Wolf1965]

LPG kullanan arkadaşlar,lpg ile yaptığınız km'ler artıyor memnuniyetler devam ediyor değil mi..? Taktırma niyetinde olan benim gibiler için sizlerin tecrübeleri önemli,bu topiği ihmal etmiyelim...

[TunFeB]

çok şükür sorunsuz devam lpg ye. gerçi bu ara zam geldi morallerimiz bozuldu biraz

[CesSpOoL]

Tuncay msn e ekledim seni yorumlarını okuduktan sonra lpg ile ilgili sorularım olucak. Ama ayrıca burada da sorayım, benim yol bilgisayarı verilerine göre 100 km de 6,8 litre yakıyorum bu da 23,1Ykr yapıyor ki ben 250 den aşağı olmadığına eminim gerçekte.. LPG takmaya karar verdim gibi 13 kuruşları felan okuduktan sonra ve çekiş kaybı olmadığını söylediğiniz için daha çok aklıma yattı..

Şimdi tek sorun kaldı Hangi marka LPG sistemini kime montajlatmalıyım.. Okuduğum kadarıyla lpg sistemlerinde sistemden önemli olan şey montaj kalitesiymiş.. kime güvenebilirim ? İstanbuldayım ama izmit adapazarı vs bi yerde de yaptırabilirim net bi isim olursa

[tempesty]

7.000 kmdir lpg kullanıyorum allaha şükür hiçbir sorun sıkıntım yok marka-montaj çok önemli arkadaşlar..En son km.de 15,7 ykr hesapladım şehiriçinde..

[TunFeB]

Tuncay msn e ekledim seni yorumlarını okuduktan sonra lpg ile ilgili sorularım olucak. Ama ayrıca burada da sorayım, benim yol bilgisayarı verilerine göre 100 km de 6,8 litre yakıyorum bu da 23,1Ykr yapıyor ki ben 250 den aşağı olmadığına eminim gerçekte.. LPG takmaya karar verdim gibi 13 kuruşları felan okuduktan sonra ve çekiş kaybı olmadığını söylediğiniz için daha çok aklıma yattı..

Şimdi tek sorun kaldı Hangi marka LPG sistemini kime montajlatmalıyım.. Okuduğum kadarıyla lpg sistemlerinde sistemden önemli olan şey montaj kalitesiymiş.. kime güvenebilirim ? İstanbuldayım ama izmit adapazarı vs bi yerde de yaptırabilirim net bi isim olursa

okan selam. msn adresimi forumda güncellememişim. yeni adresim tuncay06fb@windows.com. seninde dediğin gibi lpg olayında malzeme kalitesi kadar montajda önemli.
lpg taktırmadan önce bende çok araştırdım. önce taktırıp taktırmama arasında gidip geldim. taktırmaya ikna olduktan sonrada işin zor kısmı hangi marka ve nerede taktıracağımdı. internette baya bi araştırdıktan sonra eski bi dostumun brc nin karadeniz bölge sorumluluğu olduğunu öğrendim ve irtibata geçtim. onun tavsiyesi ve fiatın orjinalindede brc kullandığını öğrendikten sonra brc ye karar verdim. 2a mühendislik forumundan araştırdım ve sounda ankarada mocan otogaza taktırdım lpgyi. ben gayette memnunum ama yanılmıyosam bora abi orayla ilgili sorun yaşadı. ama sanırım onun sorunu bayiyleydi. benim tavsiye brc olacaktır. montaj içinde 2a mühendislikğin yekili bi servisi. sitelerinden gerekli bilgiyi alabilirsin....

[ugurozer]

lpg ler 15 dizeller 20 ykr civarı sanırım benzinlerde 25 civarı suan lpg dizellere 5 benzinlilere 10 ykr avantaj saglıyor bakalım ilerleyen gunlerde ne olacak?

[xmann]

Arkadaşlar Lpg taktırmaya karar verdim.Ama en büyük sorun marka seçimi oldu.Brc de karar kıldım.Şimdi Ankara'da Brc taktırıpta memnun kalan arkadaşlardan yardım istiyorum.Nereyi ve hangi ustayı tavsiye edersiniz.Şimdiden teşekkür ederim.

[tolgaank88]

88 oto sanayi inde brc nin yetkili servisi var,mocan dı galiba adı,orda taktırabilirsin...forumda orda taktıran olmuştur belki,bilgilendirirler sizi...

[isoRc]

t-jet 120 hp lere lpg olurmu? olursa 90 hp lik dizelmi yakıt konusunda ekonomik olur yoksa 120 hp lik lpgli t-jet mi?

[thrust]

7.000 kmdir lpg kullanıyorum allaha şükür hiçbir sorun sıkıntım yok marka-montaj çok önemli arkadaşlar..En son km.de 15,7 ykr hesapladım şehiriçinde..

bora rolantideki devir değişmesi problemini araştırdınmı veya hallettinmi? Çünkü sıralı sistem lpg kullananlarda sık karşılaştığım bir sorun. Ayrıca eski aracımda bende aynı sorunu yaşamıştım ve çare bulamamışlardı.

[pdr42]

suana kadar problem yok hep soyluyorum en iyisi usta işi yani hangi amrkayı takarsan tak bende atiker var abimde tartraini arkadasta zavolii yani her markadan kullancıı var forumdada da var arkadaslar ustanı iyisi ise problem yok 25 bin kmdir kullanıyorum arkadaslar

[ugurozer]

t-jet 120 hp lere lpg olurmu? olursa 90 hp lik dizelmi yakıt konusunda ekonomik olur yoksa 120 hp lik lpgli t-jet mi?

120 hp lik lpgli arac.

[AGUS]

t-jet 120 hp lere lpg olurmu? olursa 90 hp lik dizelmi yakıt konusunda ekonomik olur yoksa 120 hp lik lpgli t-jet mi?

izmirli balck cat abimizin gp de lpg li ve ayriyetten aracta ''blow off'' da var sana en çok yardımcı olacakak uyemiz ve kıskanarak soyluyorum abımızın gp si harika

[ZaMBroTTa_1903]

Blackcat benim kuzen o araba degil , senin dedigin blackpunto (tuna abinin) arabası...

[AGUS]

Blackcat benim kuzen o araba degil , senin dedigin blackpunto (tuna abinin) arabası...

evet haklısın sory ozaman tuna abinin adını hatırlamayınca.....

[isoRc]

özelden msj atıcaz o zaman tuna abiye oda bayadır foruma girmiyor diye duymuştum girerse görüşürüz. saolun.

[byasin]

Arkadaşlar merhaba gp 1.4 fire var bnde tüp taktırmak istiyorum sizce bagaj çok mu küçülür kullanan arkadaşlar varsa yardımlarınızı bekliyorum