Halojen farlı bir aracın merceksiz farına takılan xenon göz alır. Bu göz almayıa azaltmak için kimisi farları en aşağı konuma ayarlıyor. Bu durumda da 1 metre ötenizi görüyorsunuz zaten. Son derece anlamsız bir durum. Bu göz almanın xenon kitin kalitesiyle, ampulün kelviniyle bilmem nesiyle alakası yoktur. Bir far tasarlanırken ampulün far reflektöründe durduğu pozisyona ve ampulün yaydığı ışığın dağılımına göre reflektör vasıtasıyla ışık belli noktalara toplanır. Bu sayede __/ şeklinde bir ışık deseni çıkar. Bu desenin altında kalan kısımda ışık yoğunlaştırılır. Bu sayede karşıdan gelen sürücüler kör olmaz. Aynı zamanda ışık bu desenin altında konsantre olduğu için daha yoğun ve işe yarar bir aydınlatma elde edilir. Xenon ampul taktığınızda ampulün durduğu pozisyon değiştiği ve far reflektörü bu ışığı toplamak için tasarlanmadığı için bu desenin (__/) dışına kaçak ışıklar çıkmaya başlar. Xenon ampul çok daha güçlü olduğu içinde bu kaçak ışıklar göz alır, dağı taşı aydınlatır. Hem karşıdan gelen sürücülerin gözünü alırsınız hem de gösterdiğim desenin altında kalan konsantre ışık azalacağı için kendi görüşünüzü de azaltırsınız. Son derece eşit dağılmış bir aydınlatma yerine bazı yerlerde çok parlak, bazı yerlerde daha az parlak saçma sapan bir aydınlatmaya sahip olursunuz.
Resimlerle açıklamak gerekirse:
Halojen farlara sahip 2 Jeep'ten Sağdakine xenon takılmış. Soldaki standart halojen far.
Bu da yine halojen farlara sahip bir Dodge Charger'a 8000K xenon takılmasının sonucu. Bahsettiğim __/ deseninin dışına çıkan ışıklar için güzel bir örnek:
Aynı şekilde 96 model bir BMW'ye takılan xenon kit sonucu aydınlatma: __/ deseni nerdeyse kaybolmuş, aydınlatma eşit dağılmamış. Sonuç: Hem göz alan hem de sürücünün kendi görüşünü azaltan bir aydınlatma.
Halojen fara takılan xenon görüldüğü üzere ne karşıdan gelenler ne de sürücü için faydalı bir şey değil.
Bunun haricinde bir de mercekli farların aydınlatmalarını göstermemin faydası var diye düşünüyorum. Kaliteli bir mercekteki xenon halojenden kat kat iyi olmakla birlikte karşıdan gelen sürücülerin kesinlikle gözünü almaz. Daha kuvvetli ışığıyla hem araç sahibini rahat ettirir, hem de mercek sayesinde karşıdan gelenin gözünü almaz.
Audi A4'ün ışık deseni (Valeo marka mercek kullanıyor. Resimdeki merceğe clear lens takılmış. Dolayısıyla kesilme çizgisi daha net-renkli. Standart Valeo merceğin aydınlatması kesilme çizgisinin netliği hariç aşağı yukarı aynı.):
E46 BMW farının aydınlatma deseni (ZKW marka mercek kullanıyor. Amerikada satılan modeller sanıyorum kendinden clear lensli. Türkiye'de bu kadar net kesilme çizgisi olan araç görmedim.):
Honda S2000 farının aydınlatması (Büyük ihtimalle Koito marka mercek kullanıyor. Ancak Stanley'de olabilir. Hangisi olduğunu tam hatırlayamadım. Clear lens olmadığı için görülebileceği üzere kesilme çizgisi önceki modellere göre çok keskin değil.):
Eski kasalardan birine ait olduğunu tahmin ettiğim Honda Civic OEM halojen farının aydınlatması (Görüldüğü üzere mercekli xenonlardan çok daha fazla kaçak ışığa sahip. Dolayısıyla mercekli farlara göre daha fazla göz alıyor):
Bu gösterdiğim merceklerin tümü D2S ampul kullanıyor. Görüldüğü üzere aydınlatma iyi dağılmış ve kesilme çizgisinin üzerindeki kaçak ışık çok çok az miktarda. Bu yüzden ne karşıdan gelen sürücülerin gözünü alıyor ne de kendi sürücüsüne sıkıntı çıkartıyor. Görüldüğü üzere göz alma durumu standart halojen farlardan bile daha az. D1S-D2S farkını birazdan açacağım başlıkta anlatacağım.
Xenon ile birlikte mercek kullanımının yanı sıra bazı araç üreticileri reflektör tabanlı sistemlere xenon entegre ediyorlar (Son kasadan bir önceki kasa Honda Civic, eski Volvo S60'lar, eski Mercedes S serileri). Bu tarz sistemler için üretilmiş olan ampul tipleri de D1R-D2R diye adlandırılan ampuller. Bu ampullerin cam kısmında siyah bir kaplama-boya bulunur. Bu siyah alan sayesinde ışığın odaklanması kolaylaştırılır. Buna uygun reflektör sayesinde de merceğin başardığı kadar net kesilme çizgileri olmasa da yine net sayılabilecek ışık deseni elde edilir.
Halojen temelli bir fara D1R-D2R ampulü takmayı başarsanız bile aydınlatma yine saçma sapan olacaktır. Çünkü reflektör buna uygun tasarlanmamıştır.
Bu başlıkta yazılan cevapları görünce insanların bir çok yanlış bilgiye sahip olduğunu farkettim. Bu sebeple detaylı bir "Xenon-Mercek ve Genel aydınlatma sistemleri hakkında bilinmesi gerekenler" tarzında bir başlık açacağım.
H4 ampul kullanan Punto'ya mercek olmadan (ki zaten mercek olamaz. D2R ampul merceksiz kullanılmak için tasarlanmış bir ampul) D2R ampul takmayı nasıl becerdiğinizi merak ediyorum. Taksanız bile uzun far olarak ne kullanıyorsunuz? D2R tek flamanlı bir ampul. Tek başına "uzun" kabiliyeti yok.
Yer imleri