Motor yağı-soru,cevap

[ms777]

YAĞ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
Akma noktası:
Belli koşullar altında bir yağın akabileceği en düşük sıcaklık. Yağın çalışabileceği en düşük sıcaklıklar hakkında bir fikir verir.
Anti-aşınma katıkları:
Motorun ilk çalışma anında ve metal-metale sürtünmenin kaçınılmaz olduğu bazı durumlarda devreye girerek , makine elemanlarının aşınmasını engeller.
Anti-köpük :
Motor yağının içine yanma ürünü olan su , zaman içinde karıştığında içindeki deterjan nedeni ile köpürmesini engeller.
API (Amerikan Petrol Enstitüsü )Servis Sınıflandırması:
Bir motor yağının performansını belirleyen servis sınıflandırmasıdır. API tarafından belirlenen değişik tipteki motorlarda yağlar denenir . Parça aşınmaları ve benzeri kriterler göz önüne alınarak , yağlar sınıflandırılır .2000 yılı itibarı ile dizel motorlarda CH-4 benzinli motorlarda ise SJ servis sınıfları en üst sınıflardır.
Aromatikler ( aromatik hidrokarbonlar ) :
Yüksek yoğunluklu ve iyi çözünürlük özelliğine sahip hidrokarbon grubu .”Aromatik” olarak adlandırılırlar .Çünkü pek çoğunun tatlı ve aromatik bir kokusu bulunmaktadır .Tipik örnekleri ; benzen ,toluen , xylendir .
Asit değeri( Sayısı ) :
Bir petrol ürününü nötralize etmek için gerekli KOH miktarı . Ayrıca nötralizasyon değeri olarak da belirtilir. Birimi “mg.KOH/g.oil” şeklindedir.
Aşırı basınç (EP) yağları :
EP yağları ve gresleri , yüksek sıcaklık ve basınç etkileri altında , metal yüzeyler üzerinde , koruyucu bir film oluşturan katıklar ( genellikle sülfür , fosfor ya da klor bazlı ) içerirler. Bu sayede de yüksek basınç altında normal hidrodinamik filmin yırtılması ile metal metale temas etmemiş olur .
Base stock ( baz yağ ) :
Yağların ve diğer ürünlerin üretiminde kullanılan rafine edilmiş petrol yağı . Baz yağ tek başına kullanıldığı gibi diğer baz ve / veya katıklarla da harmanlanabilir.
Çok dereceli :
Yağın sıcaklık ve viskozite özelliklerini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu sınıfa ait yağların düşük ve yüksek sıcaklıklardaki viskoziteleri , iki faklı SAE numarasının limitlerine denk düşmektedir.
Dağıtıcı katıklar :
Deterjan katıklarının yıkayarak çözdüğü tüm kir , katı ve aşınan metal taneciklerini yağ içinde yüzer vaziyette tutarak ; motor iç yüzeylerine , yağ kanallarına , subap gaydlarına , segman yuvalarına yapışmalarını , kartere çökmelerini , birbirleri ile birleşerek büyük parçalar oluşturmalarını engeller, filtreye kadar taşırlar.
Damlama noktası :
Belirlenen test metodu ile bir gresin damlayabilecek kadar akıcı olduğu en düşük sıcaklık.
Deterjanlık :
Yağın ekipmanın çalışan yüzeylerini temiz tutma yeteneği . Bu görevi çözünmeyen maddeleri , askıda tutup birikimlerini önlemek sureti ile gerçekleştirirler.
Deterjan katığı :
Yüksek sıcaklık altında çalışan yağlarda oluşabilen depozitlerin birikmesini engelleyen ve makine elemanlarında biriken depozitleri çözen katık .
Donma noktası düşürücü :
Çok soğuk havalarda ilk çalışma anında , motor yağının akıcılığını muhafaza etmesini sağlayan katıktır.
Emülsiyon :
Birbiri ile hiç karışmayan ya da karışabilen iki sıvının oluşturduğu karışım . Pek çok emülsiyonda malzemelerden bir tanesi yağ diğeri ise su veya su bazlı çözeltilerdir.
Gres :
Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen , kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir madde .Yağ ve gres ile yapılan yağlamanın amacı aynıdır .Bu amaç da hareket halindeki yüzeyler arasındaki sürtünme ve aşınmayı minimum seviyeye indirmektir .
IP :
Petrol Enstitüsü ( Institute of Petroleum )
ISO :
Uluslar arası Standartlar Organizasyonu .
Katık :
Madeni yağların üretiminde yaklaşık yüzde 10-15 oranında kullanılan , yağa temizleyici , pas önleyici , renk verici , koruyucu , kalınlaştırıcı , viskozite endeksi , geliştirici , aşınma önleyici , oksidasyona karşı koruyucu , akma noktası düşürücü , köpük oluşumu önleyici özellikler kazandırmak amacı ile ilavesi gereken maddeler katık olarak tanımlanıyor .
Kaydırıcı katıklar :
Yağın kaydırıcı özelliğini arttırmak için geliştirilen bu katıklarla , sürtünmeden doğan güç kayıpları azaltılamaya yani motorun verimi arttırılmaya çalışılıyor.
Korozyon :
Metalin çevrelerindeki kimyasal ya da elektro kimyasal reaksiyonlardan etkilenerek bozulması .
Korozyon önleyici :
Yanma ürünleri ya da yağın bozulması ile oluşan maddelerden meydana gelen korozyona karşı koruma sağlayan madde .
Köpük önleyici :
Yağlara çok az miktarda katılan ve yağın hava ile teması sonucu oluşan köpüklenmeyi önleyen maddedir .
Kül miktarı :
Belirlenmiş şartlar altında yağın sülfürik asit ile reaksiyonu sonucu geriye kalan katı atık . Bir yağdaki metal bazlı organik kimyasalların miktarının bir ölçüsü olarak kullanılır .
Lak :
İçten yanmalı motorların piston ve silindirlerinde oluşan “yağda çözünmeyen “ tortular . Yüksek sıcaklıklara maruz kalan yağ ve yakıtların oksidasyonu ile açığa çıkarlar .Cilaya benzerler ancak daha serttirler .
Madeni ( mineral ) yağ :
Mineral kaynaklardan özellikle de petrolden elde edilen yağ .
Mobilden di sülfür ( katı yağlayıcı ) :
Kimyasal yapısının özeliğine bağlı olarak , çok yüksek sıcaklıklarda dahi yağlama yapabilen bir kimyasal bileşimdir .
Multigrade ( dört mevsim ) yağ :
Sadece bir numarası olan (30 numara , 40 numara gibi ) yağa oranla daha geniş bir sıcaklık aralığı içinde hizmet verebilen motor yada dişli yağı . Nultigrade yağların biri düşük , diğeri yüksek sıcaklıklardaki sınıflandırmalarını belirten iki ayrı numarası vardır . ( 20W-50 , 15W-40 gibi ) .
Oksidasyon :
Oksijenin bir madde ile (örneğin yağ) , birleşerek başka bir madde ( mesela lak ) oluşturması . Bu prosesin sonucunda , oksidasyon ürünleri oluşur ve genellikle de ısı koşulları altında gerçekleşir .
Oksidasyon önleyici katıklar :
Yağ , sıcakta hava ile çarpıldığında havadaki oksijen tarafından okside ediliyor . Katıklar bu işlemi yavaşlatarak yağın ömrünü uzatıyor ve metal yüzeylerini de kaplamak suretiyle oksidasyona karşı koruyorlar .
Oktan numarası :
Benzinin , motor yüksek hızlara çıktığı zaman vuruntu yapmama özelliğini belirten bir nümerik değer . Bir yakıtın oktan numarası , onun hidrokarbon kompozisyonuna bağlıdır . İlave katıklarla , oktan sayısı artırılabilirler .
Parlama noktası :
Tanımlanmış bir test aparatında , yanıcı bir ürünün hava ile karıştığı anda parlayabilen bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklık noktası . Açık ve kapalı diye adlandıran iki ayrı yöntemle ölçülür .Petrol ürünlerinin uçuculuğu hakkında fikir verir .
SAE :
Yağ ambalajlarında rastladığımız SAE , değişik hava sıcaklıklarında yağları alışkanlıklarına göre sınıflandırmak amacıyla Otomotiv Mühendisleri Birliği ( society of Automotiv engineers) tarafından geliştirilmiş bir kısaltmadır . kalınlıklar SAE 0W ‘ dan SAE 60’ a kadar uzanır.
SAE 0W , 5W , 10W , 15W , 20W , 25W ; Soğuk havalardaki maksimum izin verilen viskozite ile sınıflandırılır .
SAE 20 , 30 , 40 , 50 , 60 ; Motor çalışma sıcaklığı olan 100 0C ‘deki viskozite ölçümlerine göre sınıflandırılır .
Sentetik yağ :
Sentezleme yolu ile elde edilen yağ . Bu yağların pek çoğu yüksek sıcaklıkta denge ve düşük sıcaklıkta akıcılık açısından sınırsız avantajlara sahiptir.Ancak madeni yağlara göre çok daha maliyetlidir.
Soğuk çamur :
Motorun uzun zaman düşük sıcaklık koşullarına maruz kalması sonucu , yağın içinde biriken ve yağ tarafından çözülmeyen maddelerdir .
Tek dereceli :
Yağların viskozitelerinin tek SAE numarasına ait limitler arasına düştüğü zaman , yağı tanımlamak için kullanılan bir terimdir .
Toplam baz numarası ( TBN ) :
1 gr’ lık numunede mevcut olan tüm temel bileşenlerin nötralizasyonu için gerekli olan asit miktarının , mili gram cinsinden eşdeğer sayı birimi ile ifadesi .
Viskoz :
Viskozite özelliği . Sıklıkla yüksek viskoziteli olma durumunu ifade eder .
Viskozite :
Yağın akıcılığa karşı gösterdiği dirence viskozite adı veriliyor . Amaç , yağın soğukta yeterli şekilde akıcı , sıcakta ise daha kalın olmasını sağlamak .
Viskozite indeksi :
Bir sıvının viskozitesinin sıcaklık ile değişimini ölçmekte kullanılan bir ölçek .
Yağ :
Sürtünmeyi azaltmak amacıyla sürtünmekte olan yüzeylerin arasına tatbik edilen herhangi bir madde .
Yük taşıma kapasitesi :
Bir yağ filminin yüksek basınç , yüksek sıcaklık ve yüksek hız altında yırtılmaya karşı gösterdiği direnç .
Yüksek basınç katığı :
Çok yüksek basınç altında çalışan dişli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yakın teması halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek koruyucu bir film oluşturan katık .

MOTOR YAĞI PÜF NOKTALARI
Araçtaki yağ değişimi kaç km ’de bir yapılmalıdır ?
Yağ değişim ve servis süreleri , aracın kullanıldığı ülke ve koşulları göz önüne alınarak , üretici tarafından belirlenir . Kullanılıcılar araçlarında yine üreticilerin mineral veya sentetik oluşuna göre , yağ kullanımından bağımsız olarak belirlenmiş oldukları yağ değişim ve servis sürelerine uymak zorundadırlar .
Yağ değişimi geciken araçlarda yaşanabilecek sorunlar...
Değişimi geciken bir motor yağının , kendi iç özelliklerinde de bozulma meydana gelebilir . Bunun sonucunda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir .
Daha fazla aşınma .
Yakıt tüketiminde artış
Yağ tüketiminde artış .
Motorun performansında düşüş .
Motorda hararet .
Motor parçalarının kuru kuru çalışması .
Aracın servis/bakım maliyetinin artması .
Mevcut ise turbo yataklarının aşınması .
Katalitik konvertörün daha çabuk ömrünü tüketmesi .
Yağların araçlar için önemi
Düşük sıcaklıklarda hızlı akış ilk çalışma kolaylığı sağlar .
Yüksek sıcaklıklarda az yağ kaybı sağlar .
Modern katık düzenlemesiyle motoru temizler .
Oksidasyonu ve korozyonu engeller .
Düşük kül oranları sayesinde motorda daha az tortu ve depozit bırakır .
Yakıt tasarrufu sağlar .
Emisyonları düşürerek , katalitik konvertörün ömrünü uzatır .
Motorun ömrünü uzatır .
Subap sistemlerinin sorunsuz çalışmalarını sağlar .
Yağ filtresinin görevi ve değişme periyodu
Yağ filtreleri , motor üreticisi firmaların , motor dizaynlarını yaparken çeşitli hesaplamalar sonucunda , yağın temizlenip kendi bünyesinde tuttuğu depozit ve kurumları bıraktığı önemli bir elemandır . Araç üreticisinin tavsiye ettiği filtreleri kullanmak ve her yağ değişiminde filtreyi de değiştirmek gerekir .
Yağ seçimi neye göre yapılmalıdır ?
Yağ seçimi belli kriterlere göre yapılır . Bu kriterler şöyle sıralanır :
Araç kullanma kılavuzu yağ tavsiyesi bölümünde yer alan viskozite ve performans sınıflandırma değerleri göz önüne alınır .
Araç üretici ve ithalatçısı firmaların ( OEM ) istediği özellikleri karşılayan veya onayı alınmış yağlar seçilir .
Motor tipi ve teknolojisine göre seçilir
İklim koşullarına göre ( çok soğuk iklimlerde , sentetik yağların seçilmesi gibi ) seçilir .
Yakıt cinsi ve kalitesine göre seçilir .
Performans veya yakıt tasarrufu ihtiyacına göre belirlenir ( sentetik yağlar , mineral yağlara göre daha fazla performans veya yakıt tasarrufu sağlar ) .
API ” S ” kategorisi ( Servis istasyonu yağları)
SA :İlk çıkan kalite sınıfı , katıksız motor yağ ı.
SB :1930’ların teknolojisi , oksitlenme ve aşınmaya dayanıklı .
SC :1964-1967 motorlarında , düşük sıcaklık sağlayarak paslanmayı ve yağ çamurunu önler .
SD :1968-1971 otomobil motorlarında SC kategorisi geliştirilip yenilikler yapılır .
SE :1972-1979 otomobil motorlarında oksidasyon , düşük / yüksek sıcaklıklara , pas ve korozyona karşı daha fazla korunma sağlar .
SF :1980-1988otomobillerindeki benzinli motorlarda API SE ile karşılaştırıldığında , aşınma ve oksidasyona karşı korunma daha iyidir .
SG :1989 benzinli otomobil motorlarında , API SF ile karşılaştırıldığında tortu kontrolü , aşınmazlık , yağ çamurunu önleme ve oksidasyonu önleme özellikleri geliştirilmiştir .
SH :1994 model . Baz yağı daha da geliştirilmiştir .
SJ : En son kullanılan motor yağı sınıfıdır .