SPL sistem bence etrafa hava atmak için yapılan ve kişisel zevk dışında ciddi şekilde ortalığı inletmek için aranan bir yoldan başka bişey değil.
Karşı hiç değilim, ben de yaptım, kafamın gözümün titremesi çok keyifliydi. Ben sesi açtığımda milletin inlemesi de. https://caraudioturkey.com/forum/Smi...iley/smile.gif
Hele de gece dışarı çıkıp eğlendikten ve içilenlerden sonra gümbür gümbür açılan seste alınan keyif de cabası.
Ama müzik dinleme'nin o olmadığını da hepimiz biliyoruz tabii ki. Tercih sizin.
Benim anlatıcaklarım oyunu SQ sistem'e verenler için. Aktif olarak sistem ayarlamanın ince noktalarıdır...
SİSTEMİNİZE AKTİF BİR AYAR YAPMADAN ÖNCE LÜTFEN NEYİN NE OLDUĞUNU ANLAMAK İÇİN SONUNA KADAR OKUYUN. !!!
Aktif sistem yapma'nın amacı, her hoparlöre verebileceği frekans doğrultsunda ayar yapabilmektir ve bunu da yaparken bir crossover gerekir, ya bir işlemci alıcaz, ya da işlemci'ye sahip olan bir teybimiz olucak ki sistemimizi aktif olarak sürebilelim.
Öncelikle Frekans denen şeyin ne olduğunu anlatalım.
FREKANSLAR
Forumda sürekli bazı frekanslardan bahsediliyor, bunlar dinlediğimiz müziğin içindeki enstrümanların ve insan seslerinin müzikte hangi noktada bulunduklarının matematiksel tarifinden başka bişey değil. Aşağıda gösterdiğim resimde hangi enstrüman'ın hangi frekanstaki ses olduğunu görüceksiniz. Bu şemayı gördüğünüzde aklınıza lütfen aldığınız amfi veya işlemcideki şekiller gelsin ki daha iyi hakim olabilesiniz konuya. Hani kutu içinde bulunan ve çizgilerden oluşan bir diktörtgen şekil vardır ve o şeklin içinde de çizgiler içinde bilgiler mevcuttur. "crossover cut" vs vs yazar. Bu çizgiler ve rakamlar sesteki bu noktalara işaret ederler.
Şimdi burada hangi enstrüman'ın hangi frekans olduğunu anladığınızı düşünerek şöyle devam edelim.
Ne tarz sistemler kurulabilir sq olarak?
1- Ön tarafa bir takım 2 yollu hoparlör koyulur, ve yeterli görülür.
2- ön taraftaki 2 takım hoparlöre bir de subwoofer eklenir ki bass daha canlı olsun.
3- Ön tarafa bir takım 3 yollu hoparlör konur ve yeterli görülür.
4- ön taraftaki 3 yollu hoparlör takımına bir de subwoofer eklenir ki bass daha bir canlı olsun.
Veya ön tarafa 2 takım 2 yollu konur(2 adet tweeter gereksizdir ama olsun, örnek işte), veya subwoofer boyut olarak küçük tutulup ön göğüse eklenir, veya 2 takım öne mid-bass bir mid bir de tweeter konur vs vs ama bu fantastik ihtiyaçlar şu anda basit olarak anlamak istediğimiz konuyu karıştırır diye abartmıyorum.
Neden sadece ön taraf diyorum çünkü amaç müziği dinlerken sanki konser alanındaymışız gibi güzel bir SAHNE yaratmaktır, yani SADE veya LENNY KRAVİTZ veya MADDONNA veya GEORGE MİCHAEL Türkiyeye konsere geldi, ve siz de oradasınız, müzik nasıl dinlenir o zaman, ortada solist ve etrafında müziği yaratan orkestra. Siz şimdi küçücük bir alanda yani araçta bunu yaratmaya çalışıyorsunuz, yani insan sesi ortadan gelicek, diğer enstrümanlar da dağılıcaklar aracın içine ama keyifle, sesi kaybetmeden.
2-yollu sistem;
Eğer bir mid-bass(16cm olur genelen) ve bir de tweeter'dan oluşan bir sisteminiz varsa, yani marka mühim değil, morel, focal, pioneer, kamasonic farketmez, amaç hep aynıdır, marka ve modelde kalite ve hoparlörlerin verebildiği güç değişir ama amaç aynıdır.
Şimdi konumuz burada birazcık da olsa karışık gözükebilir ama emin olun değildir. Her hoparlörün verebildiği bir frekans gücü vardır. Örneklendirmemizi benim de şu anda kullandığım Morel elate grubundan vericem ki değerler daha doğru olsun. Mesela ön kapınıza 2 adet hoparlör koydunuz üstteki tiz sesleri veriyor cısstak cısstak ama başka sesler de vermez mi , verir tabii ki, ya da alttaki 16cm'lik hoparlör de bass vericek değil mi gümbür gümbür, peki başka sesleri ve vermez mi, o da verir tabii ki, ama öyle bir ayar yapılır ki üstteki tweeter bass seslere yani 800hz civarından aşşağıya hiç inmeyecek ki bozmayalım küçücük mereti, o inebildiği kadar bir frekansa inecek, ve elinden geldiği kadarlık bir tiz frekansına da çıkıcak. Crossover CUT'lar burada devreye giriyor işte. Tweeter'ı aşşağıdan 1000hz'den cut ettim denen kavramlar burada başlıyor, neden tweeter aşşağıdan cut ediliyor çünkü daha aşşağısı bass seslere doğru gidiyor, yani hoparlörün yapısı gereği beceremiyeceği seslere.
Ya da başka bir anlatımla; 16cm'lik bir hoparlörünüz daha var kapıda duruyor, üsste değil altta, subwoofer kadar büyük değil ama tweeter kadar da küçük değil, peki bunu naapmak gerek? Bu meret bass verebilir, ama bir subwoofer'ın yapabildiği kadar derin ve sağlam değil, o zaman da bu meretin alt kesimini yapmak kulak ve hoparlörün kaabiliyetine kalmış, çünkü bu alet 63hz 80hz de çalabilir, ve aynı zamanda da 800hz denen mid sesleri ve hattaa 1000hz sesleri de verebilir.(lütfen frekanslara bakın,hangi ses nerede daha iyi anlıyacaksınız) Evinizde bir radyo var diyelim ki, tüm sesler tek bir hoparlörden gelir değil mi? müziği de dinlersiniz her tonda, bass da vardır, tiz de, ve mid seslerin en önemli örneği insan sesi de.
BURADA AMAÇ HOPARLÖRLERİN DOĞRU TASARIMLA HER SESİ EN YÜKSEK SESTE BİLE DOĞRU VEREBİLMESİDİR, YANİ BASS SESLER İÇİN SUBWOOFER VE ÖN KAPIDA MİD-BASS, MİD SESLER İÇİN MİD-RANGE DENEN UFAKLIK BİR HOPARLÖR, TİZ SESLER İÇİN İSE KÜÇÜK BİR TWEETER KULLANMAK BU YÜZDEN TERCİH SEBEBİMİZ.
Evdeki radyoda sesi açmazsınız ufak ufak tıngırdar, ama arabada amaç sesi kökleyip pırıl pırıl bir konser salonu yaratmaya çalışmak değil midir, yoksa nede orjinal sistemimiz yerine bunlara para harcayalım ki.
2-yollu sistemde, ayar yaparken ne yapıcaz o zaman, bir sürü ayar imkanımız var elimizde, eğer ki aktif sürüceksek bunları, o zaman alttaki 16cm mid-bass hoparlörlerimizi çok alt frekanslara yani bass sesininin en yoğun olduğu yerlere indirip yormak yerine, mid sesleri yani insan sesini de verebilicek gibi ayarlarken, tweeter'ımızı da sadece cısss cısss yapmak yerine biraz o'na destek olucak şekilde ayarlamalıyız. Bu da ne demek oluyor? Mid-bass(16cm'lik kapı altı hoparlörü, bu 13cm de olabilir tabii) hoparlörümüzün bir alt kesimi bir de üst kesimi olucak ve tweeter'ımızın da aynı şekilde bir alt bir de üst kesimi olucak değil mi?. İkisi de paylaşıcaklar müziğin tüm orkestrasını.
Mesela mid-bass'ın alt kesimini 80hz yaptık veya 100hz, yani hala bass da veriyor ama aynı zamanda üst kesimini de 800hz dedik, yani insan sesini de veriyor. O zaman nooldu, aslında bu hoparlör müziği çalmaya başladı ama boğuk olur biraz ses değil mi, çünkü üst frekanslar'ı o'na verdirtmedik, cıss cıss yok, yani ziller yok, o zaman biz de tweeter'ımıza deriz k, sen 20000hz'e kadar çıkabilirsin, senin üst kesimin budur, rahat rahat cısss cısss cıss yap ama aynı zamanda da 1000hz senin alt kesimin oldu, onları da ver, insan seslerini de ver.
BURADAKİ MÜHİM VE ANLAŞILMASI GEREKEN TARAF ŞU, NERDE O ZAMAN 800HZ VE 1000HZ ARASINDAKİ FREKANSLAR???
Kesim yaparken hep bir terimden bahsedilir, 6db, 12db, 18db, 24db gibi. Bu şudur;
Sen kesimi yaparken 6db dersen eğer, kestiğin yerden sonraki frekanslar da o hoparlöre gider ama azalarak, yani bir çizgi düşünün ki her amfi'nin ve işlemcinin kullanma kılavuzunda gördüğünüz gibi ve benim de başta anlattığım gibi bir çizelge'nin içindeki çizgiler. Bunlar o seslerin hangi şiddetle azaldığını gösterir.
https://img526.imageshack.us/img526/...overcutiv8.jpg
Resimde gördüğümüz kesimlerdir aslında, yani 12db yapınca ne kadar sert kesiyor gödünüz mü? 6db çok daha hafiften kesiyor. Buna siz kendi kulağınızla karar vericeksiniz, nereden nasıl kesince ses ne oluyor, hoparlör ne kadar zorlanıyor.
BURADA YAPICAĞINIZ EN ÖNEMLİ ŞEY AYAR YAPARKEN AMFİDEN GAİNİ KISIK TUTUN, TEYPTEN DE EN MAKUL, SESİN ÇOK YÜKSEK OLMASIĞI BİR YERE KADAR SESİ AÇIN Kİ HOPARLÖRLERİN ZORLANMA RİSKİNİ EN AZA İNDİRİN, SİZ GÜZEL OLDU BU AYAR DEDİĞİNİZDE ZATEN SESİ AÇTIĞINIZ ZAMAN ÇOK AZ ZORLANICAKTIR HOPARLÖRLERİNİZ VE ONLARA ZARAR VERME RİSKİNİZİ AZALTICAKSINIZ!!!
3-yollu sistemin farkı;
3. yol denen şey bir mid hoparlördür, yani frekanslardaki orta noktaları çalabilen, ama bass veremeyen, ve tizleri tam anlamıyla çalamıycak ebattaki ortada durması makul olan bir hoparlör daha... Bu hoparlör devreye girerse, siz bassları kapınızda altta duran 16cm'lik mid-bass'tan alırken tizleri de ufaklık tweeter'lardan alırsınız, mid denen orta hoparlör ise size ortada kalan tüm frekansları, yani insan seslerini vs vs çok daha net ve temiz sunucak kapasiteye sahiptir. Bu durumda, ayarlarınızı güzel yağtığınızda her hoparlör yapması gereken işi yapar ve müzik çok daha canlı olur.
SUBWOOFER
Subwoıofer'ı aktif ayarlarken ne yapmak gerek, üst kesim, neden???
çünkü subwoofer'ın amacı ne insan sesi vermektir, ne de flüt veya piyano. Burda amaç davul sesini verebilmektir değil mi, o zaman frekanslarda üst kesim yapmak gerek, yani subwoofer'ı 80hz veya 63hz'den üst kesim yapıcaz ki ordan yukarı sesler o hoparlöre gitmesin, o sadece gümbür gümbür yapsın, sesin bizi sallayan kısmına destek olsun.
Alt sesler hoparlörün yapısı gereği gidebilir, aynı tweeter'ın yapısı gereği üst kesim'in gereksiz olması gibi. https://caraudioturkey.com/forum/Smi...iley/laugh.gif
Bahsedilen frekansların ve kesimlerin ne olduğunu bu şemalardan rahatlıkla anlıyacağınızı düşünüyorum, buradan sonra, ayar yaparken dikkat edilecek noktalar, elinizdeki elektronik cihazlara zarar vermemek için, hoparlörlerin verebileceği frekanslara çok dikkat etmek gerekir.
Mesela morel elate'nin kullanma kılavuzuna baktığınıda mid-bass için 25hz-4000hz yazar, yani bu mid-bass hoparlörü en düşük 25hz en yüksek 4000hz ses verebilir, siz de ayarlarınızı bu yünde yaparsınız ama 25hz denen düşük sesin gereksiz oluşunu hesaba katıp mesela 63hz veya 80hz alt kesim yaparsınız ki 800hz veya 2000hz üst kesim yaptığınızda ikisini de yüksek seste düzgün verebilsin.
Veya tweeter'a baktığınızda, 1400hz-25000hz arası yazar, o zaman tweeter'ı benim örneğimdeki gibi 800hz'e düşürmezsiniz, bakarsınız ne yapabiliyor o'na göre kesim yaparsınız ki zarar görmesin, dersiniz mesela 1800hz 18db kes alttan, yani sert kes ki alt frekanslar gitmesin. o zaman da mid-bass'ı
1400hz 24db kesersin ki arada çok kayıp olmasın. Bunlar hep örnek, kullandığınız hoparlöre göre kesimleri kulağınıza göre güzelce ayarlayabilirsiniz,
o zaman da ses siz ne isterseniz o olur. Bu çok güzel bir özgürlüktür, çünkü herkes aynı ton'dan hoşlanmaz.
Mesela elinizde bir mid-bass bir mid-range ve bir tweeter'dan oluşan 3-yollu bir sistem varsa, her hoparlör ayrı bir amfi gücüyle beslenicek ve ayrı bir işlemci ile frekansları kesilicek ki aktif olarak sürülmiş olsun, o zaman da hangi hoparlör mininmum ve maksimum hangi frekansları verebiliyor, buna çok dikkat etmek gerek, bu frekanslasın dışına çıkmamak lazım ki bir zarar vermeyelim.
Daha uzun uzun anlatırım ama bu kadarı bile bir yol göstericekti diye düşünüyorum.
Kim okur bunu hiç emin değilim, ama konuya çok uzak olan ve anlamak isteyen kim okursa bir fikir sahibi olucaktır.
