Arkadaşlar aklıma takılıyor lastik ebadı özellikle yanak inceldikçe motor tork gücünü yere daha iyi iletmez mi? Yol tutuş ve frenaj iyileşiyor konfor azalıyor tabi ama birde böyle bir durum söz konusu değil mi? Örneğin benim arabamın orijinal lastik ölçüsü 185/65/r15 şimdi ben 16 jant takıp 195/55/r16'ya geçsem yol tutuş vs yanında motorun gücünü yere aktarmasında da az da olsa bir artış olmaz mı?
Jant lastik ebatlarini ebatlarini buyuttugu nuz zaman aksine guc kaybi yasarsinizlastigin yere basmasi daha da artacak surtunme kuvvetide artacagi icin ve ayni zamanda jant agirliginin artmasi ekstra yuk olacagi icin yine guc kaybi olur.ama guclu yere tutunmayan bi arac olsaydi aktarma dahasaglikli olur du
Jant çok büyüdüğü zaman güç kaybı olur tabi. Benim burada demek istediğim mesela yanak 65 iken 55 e düştüğünde motorun lastiği döndürme gücünde bir rahatlama olmaz mı az da olsa?
Genelde yanak ufaldığı zaman bu sefer de taban genişliği artıyor dolayısıyla yuvarlanma çapı aynı veya yakın bir değer oluyor
orjinal lastikyerine farklı bir lastik kullanırsanız bütün araç dinamiğini (lastik üzerine gelen kuvvetler, viraj dönme kabiliyeti, hızlanma kabiliyeti, yol tutuş vs vs) değiştirmiş olursunuz. Bunlardan birinin değişmesi diğerlerini negatif yönde etkiler, bu yüzden bazen bu değişiliği yapmak güvenlik açısından bile sorun olabilir, bence değiştirmeyin orjinallini
Hocam yanak azalıyor eyvAllah'da jantı büyütüyorsunuz :) Buna bağlı olarak geniş lastik+ağır jant araç 5-10 hp aşağı çekilir bilginize...
Tork=Moment
Moment=Kuvvet*Yarıçap (M=F*r)
M sabit, r'yi büyüt bakalım F ne olacak?
Çekiş kuvvetinde kayıp yaşarsın jant lastik ebadın çapta büyüdükçe.
En iyi bildiği yakışı güzel arttırdığı.
205 55 16 kulanıyorum, ilk aldığımda 195 55 16 vardı. Aracın yere daha iyi bastığını hissediyorum. Ancak araç nispeten hantallaştı bunu da söyleyeyim.
Hocam bu dedigin cok mantikli gelmedi bana acikcasi, kuvvet azalirsa iyi iste daha az kuvvetle ayni momenti elde ettik. Basit aciklayim demissin ama olmamis benceAlıntı:
tonymontana Nickli Üyeden Alıntı
araçlarda moment=torq lastikten hesaplanmaz krank mili- volan dişlisi- aks dişlisinden hesaplanır. tekerlekler sadece onun yola iletilmesini saglar. bu nedendir ki ebatların buyumesi yol tutus haricinde performans acısından artı bi özellik katmayacaktır.
:DAlıntı:
must Nickli Üyeden Alıntı
Momenti mi elde ettik?
Arkadaşım, momenti yaratan senin aracın. Motor momentin max 190Nm. 1.vites çevrim oranın 3.909 buradan diferansiyelinin ayna dişlisine gelen moment 742Nm yapar. Diferansiyelinin çevrim oranı ise yaklaşık 3 olur binek araçlarda, puntonun kesin oranını bilmiyorum. 2 tekerleğe iletilen toplam momentin 742*3=2226 Nm olur. Bizim diferansiyellerimiz kilitlemesiz olduğundan düz yolda %50-%50 paylaştırır momenti. Her bir tekerleğine giden, moment yaklaşık 1113Nm'dir.
Şimdi senin saçma bulduğun ama doğru olan hesaba dönelim.
Diyelim ki 1takım 15" jantın var. 1takımda 16". Lastik ebatlarını öyle seçtin ki B/H oranı ( yani senin 185/65 R15 teriminde gördüğün 65 oranı) aynı.
175/65 R15 lastik ve jant takımının yuvarlanma dairesi yarıçapını hesap edelim:
175*0,65=113,75mm (tek yanak yüksekliğin)
jant yarçapın= (15*25,4)/2=190,5mm
toplam yarıçap= 304,25mm (190,5+113,75)
Momentin 1113Nm'idi. F=M/r dersek çekiş kuvvetin F= 1113/0,30475= 3.6 kN olur.
Sen gidip 195/65 R16 lastik takarsan aynı hesaptan:
195*0,65=126,75mm (tek yanak yüksekliğin)
jant yarçapın= (16*25,4)/2=203,2mm
toplam yarıçap= 329,95mm (203,2+126,75)
Momentin 1113Nm'idi. F=M/r dersek çekiş kuvvetin F= 1113/0,32995= 3,3 kN olur.
Umarım anlamışsındır. Anlamadıysan detaylı olarak özel açıklayayım.
Herkes anlasın diye evet basit açıklamaya çalışmıştım.
Kısaca jant çapını büyütecekseniz B/H oranını hesap edip jant yarıçapına ekleyerek, orijinalde ne varsa ona benzetmeye çalışın. Aksi takdirde:
1. Yukarıda komple hesap ettiğim gibi çekiş kuvveti kaybına uğrarsınız.
2. Yuvarlanma dairenizin çevre ölçüsü arttığı için lastik-yer arası sürtünme direncine daha fazla maruz kalırsınız.
buyur bak kardeşim yukarıda senin de dediğin gibi formülasyonunu koydum. Benim anlatmaya çalıştığım şey, Çekiş Kuvveti. Tractive force diye tabir ederiz ve kilitlemeli diferansiyel hesaplarında bunu kullanırız. Diferansiyel kilidinin kullanım amacı budur: tek tekerleğiniz çamur vs. gibi bozuk zemine düştüğünde, bu yukarıda bahsettiğim çekiş kuvvetini yere aktaramadığından aracı tahrik edemeyiz.Alıntı:
Dj Locness Nickli Üyeden Alıntı
Kısacası moment pistonların krankı çevirmesiyle volana aktarılır, dişli oranlarıyla büyültülür (vites kutusunda) ve diferansiyele aktarılır. Diferansiyelde, dengeleme dişlileri vasıtasıyla moment sağ ve sol tekerleklere aktarılır eşit miktarda. Tekerleklerde moment hesabı olmaz, çekiş kuvveti hesabı olur.
Yiğit hocam branş ne :D
Valla usta iyi guzel acikladin diyelim ki, orda kuvvet dedigin neye tekabul ediyor? Olsa olsa yol direnci demen lazim. Lise fizigine donuyorum, kuvvet x kuvvet kolu dediginde o kol uzunlugu merkeze olan dik uzaklik olmali ve kuvvetin merkeze uygulanmamasi lazim lastige teget olmali. O kuvvet de ancak surtunme suan benim gozumde. Yaniliyor olabilirim ancak merak ettigim sizin F dediginiz nedir?
Yol direnci motordan gelen momentle mi oluşur Mustafa kardeşim?
tekerlek göbeğini merkez ve mesnet kabul et. O noktada motordan gelen 1113Nm momentim var. O lastiğin yere temas ettiği teorik noktada kuvvettir. Yere temas ettiği teorik nokta ile tekerlekin merkezinde mesnet noktasındaki yarıçap senin kuvvet kolun oluyor.
Lise fiziğine bir daha geri dön sen. Newton amca ne demiş:
"Bir A parçacığı, B parçacığı üzerine bir kuvvet uyguladığında, B parçacığı A üzerine aynı anda eşit büyüklükte ve zıt yönlü bir kuvvet uygular."
Zıt yöndeki kuvvet senin bahsettiğin sürtünme kuvveti. Onun oluşması için bizim ters yönünde bir kuvvet uygulamamız lazım ki araç hareket etsin. O kuvvette benim bahsettiğim kuvvet.
Lisede fizigi severdim, mantigima yatana kadar da sorgulardim valla=D benim demek istedigim anlasilmamis. Ama sizin dediginiz mantigima yatiyo yavastan, hali hazirda bir enerji var diyorsunuz ondan da jant+lastik yari capina gore bi kuvvet olusuyor. Bu kuvvet de araci hareket ettiren kuvvet oluyo yanlis anlamadiysam.
Aynen
Anlastik ozaman, lisede hep kuvvetle moment olusturdugumuz icin oyle kalmis kafada. Jant 15 kalsa hatta 14 e dusse lastik yanagi da azalsa hakkaten fayda saglar mi peki? Gorseli dusunmuyorum suan.
Şimdi teoride evet, ama verdiğim değerleri gördün. 3.6kN ve 3.3kN... Çok büyük fark yok. Ancak burada devreye giren bir çok etken var.
Bunlardan birincisi jant araçta yaylandırılmamış bir kütleyi ifade eder. O yüzden janta gelen yol kuvvetleri ancak lastiğin kauçuktan yapılmasıyla oluşan bir sönümleme etkisiyle azaltılır. 14" jant takmak ne kadar sağlıklı olur bilemem. Detaylı eğilme ve yorulma analizleri yapılmalı. Jant tasarımıyla ilgili bilgim diğer mekanik elemanlar kadar olmadığı için kesin yorum yapamam.
Dediğim gibi yaylandırılmamış kütle olduğu için de jantlar daha büyük ebatlar da orijinali kadar sağlıklı olmaz. Zarar vermez ancak ağır olduğu için etkileyebilir. Denemedim bilemiyorum.
Bence herşeyi orijinalinde kullanmak en iyi kullanım tarzıdır.
İnanın bir araç tasarlanırken üzerindeki hiç bir mekanik eleman bu da böyle olsun diye yapılmıyor. Orijinal yada önerilen ebatlar daima en iyisidir.
Ha ben illa değiştirmek istiyorum derseniz, yukarıdaki hesabı tekrar edip; 175/65 R15'in değerlerine uygun R16 bir jantla kullanmak uygun olabilir. Yani ben illa jant değiştirecek olsam böyle yapardım.
Bir ekleme yapayım:
Demişsin ya Kuvvetten momenti oluşturuyorduk diye. Evet haklısın olay öyle başlıyor ama doğal olarak öyle bitmiyor. Yanma odasındaki patlama sonucu pistonların itilmesi( itme kuvveti) krankta moment oluşturur dediğin gibi. Ama o momentte tersine yola kuvvet olarak aktarılır.
Alıntı:
Dj Locness Nickli Üyeden Alıntı
altına imzamı atıyorum :thumbup1:
Alıntı:
tonymontana Nickli Üyeden Alıntı
bununda altına imza atıyorum harika açıklama
Güzel açıklamalar olmuş gerçekten konu hakkında teknik bilgiye sahip arkadaşlara teşekkür ederim faydalı oldu :) Ama benim asıl demek istediğim şuydu; jant büyütmeden lastik küçülse örneğin 185/65/r15 iken 185/55/r15 vea 185/60/r15 lastik taksak mesela tork gücünün yere iletilmesinde bir artış olur mu olmaz mı? Böyle bir niyetim de yok ayrıca olmaz da zaten en iyisi orijinal ebabı ama asıl sormak istediğim buydu arkadaşlar.
o zaman lastık ebadı 16 olanların 15 e donmesı mantıklı oluyor.... sekıl kotulesırken gıdıs ıyılesıyor... aynı motoru tasıyıp opsıyonları degıstıkce lastık capı artıran bırsuru arac var... bosunda 14 cant olup dolusunda 15 cant ola ama motoru aynı olan... kafam karıstı..
Aslinda sorunun cevabi benim yazdiklarimda sakli. Daha ince yanak ayni boyutta jant ile kullanilirsa cekis kuvveti artar. Ama cuzi miktarda artar konforu bozmaya degmez.Alıntı:
effect1903 Nickli Üyeden Alıntı
Hesap ortada Ümit hocam, aradaki fark az. +-%10 kayıp yada kazanım var yaklaşık olarak.Alıntı:
uzuncocuk Nickli Üyeden Alıntı
Daha önce de dediğim gibi, tek faktör yarıçap değil. Adam 205/40 R17 takar yarıçap 175/65 R15'ten daha kısa olur, dolayısıyla kuvvet daha büyük olur ama ya jantın ağırlığı?
Yani tek değişkenli bir denklem değil aslında bu.
Yanak küçülüncede çekiş iyileşirken aldığın yol azalıyor az bi miktarda olsa :) hem max süratte azalıyor :)
hocam tebrikler gerçekten.. söyledikleriniz kitapçıkla da uyuşuyor..Alıntı:
tonymontana Nickli Üyeden Alıntı