100 dolarlık laptoplar geliyor
Birkaç yıl önce Intel Başkanı Craig Barret'in "100 dolarlık zımbırtı" diye tanımladığı, Microsoft kurucusu Bill Gates'in ise tasarımını, sabit diski olmayışını ve küçük ekranını eleştirdiği XO isimli 100 dolarlık dizüstülerin üretimine başlandı.
Üçüncü dünyada okul çocuklarına dağıtılması hedeflenen 100 dolarlık laptoplar, 1000 dolarlık bir dizüstü bilgisayar ile karşılaştırıldığında yetenekleri sınırlı kalsa bile, milyonlarca yoksul çocuğa sonsuz bilgi evreninin kapılarını aralayacak.
"100 dolarlık dizüstü" fikrini ortaya ABD Dışişleri Bakan yardımcılarından John Negroponte'nin kardeşi Nicholas Negroponte 2002'de atmıştı. Konseptin Negroponte'nin dijital geleceğe ışık tutan "Being Digital" isimli kitabında 1995'te belirmesinden 12 yıl sonra hayaller gerçek oldu. Negroponte'nin, yöneticiliğini yaptığı MIT Media Lab'den arkadaşlarıyla birlikte kurduğu "Çocuk Başına Bir Dizüstü" (OLPC) birliği, bilgisayarların üretimine geçildiğini duyurdu.
2002'de şekillenen projeyi eleştirenler, en büyük sorunları sağlık sistemi olan ülkelerin dizüstü bilgisayarlara olan ihtiyacını sorgulamıştı. Ancak Negroponte'nin yanıtı hep aynıydı: "Bu bir dizüstü projesi değil, bir eğitim projesi."
Yıllar geçti, projeyi eleştirenlerden bazıları pozisyonlarını değiştirdi. Temmuz başlarında Intel bile, bazılarının rakip bilgisayar diye tanımladığı "sınıf arkadaşı PC"lerin üretimine geçildiğini duyurdu.
XO'nun yenilikçi tasarımı, teknoloji dünyasından da büyük övgüler aldı. OLPC, XO'nun 1 GB'lık hafızasında sorunsuz çalışan bir işletim sistemi geliştirdi. Bu işletim sistemi, bir çocuğun öğrenme ve eğlenme ihtiyaçlarını fazlasıyla karşılayacak yeteneklerle donatıldı.
50 DERECEDE PİŞİRİLDİ
XO dayanıklı bir bilgisayar olarak tasarlandı. Sonuçta onu, Libya çöllerindeki veya Peru dağlarındaki çocuklar kullanacaktı. XO'nun son testleri Nijerya, Brezilya gibi ülkelerde yapıldı. Bilgisayarlar bir fırına atılıp 50 derecede bile pişirildi. Ancak XO, testleri başarıyla geçerek dayanıklılığını ortaya koydu.
Su geçirmez bir kasası olan XO, güneş enerjisiyle bile çalıştırılabiliyor. XO dünyanın en büyük dizüstü bilgisayar üreticilerinden Quanta tarafından Tayvan'da üretiliyor. Son tasarımda çip üreticisi AMD'nin çipleri de dahil olmak üzere 800 farklı parça var. Makinenin kalbinde de AMD'nin düşük güç isteyen bir işlemcisi bulunuyor.
Literatürde "100 dolarlık dizüstü" diye anılsa bile maliyeti 176 doları buldu. Ancak, bilgisayarın yine de projede yer alan hükümetlere 140 dolar civarında bir fiyatla satılması planlanıyor. Bu yıl içinde 5-10 milyon XO üretimi yapılacak. XO'ların ilk gönderileceği ülkeler arasında Arjantin, Brezilya, Libya, Nijerya, Ruanda, Tayland ve Uruguay bulunuyor. Bilgisayarlar hükümetlere teslim edilecek, yönetimler dağıtımı uygun gördükleri bölgelere yapacak.
Sponsorlar arasında AMD'nin yanı sıra Brightstar, Google, Marvell, Nortel de var. Her bir sponsor projeye 2 milyon dolar yatırdı.
KATILIMCI ÜLKELER: TÜRKİYE YOK!
ABD (Maine, Massachusetts eyaletleri), Arjantin, Brezilya, Kamboçya, Kostarika, Mısır, Dominik Cumhuriyeti, Yunanistan, Nijerya, Tunus, Libya, Pakistan, Peru, Ruanda, Uruguay. Libya ülkedeki 1,2 milyon okul çocuğunun tamamına XO dağıtılması için 250 milyon dolarlık bir anlaşma yaptı. Anlaşma uydu aracılığıyla internet erişimi için altyapının kurulmasını da içeriyor.
Bu arada Libya lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu Saif, ülkesini dünyanın ilk elektronik demokrasisi yapma yolunda da bazı adımlar atıyor. Saif Kaddafi vatandaşların bilgisayarlar aracılığıyla hükümetin karar alma sürecinde rol oynayabilmesi için girişimler de bulunuyor. Libya'nın XO'ya verdiği önem de bu girişimin bir parçası.
HİNDİSTAN'DAN 10 DOLARLIK DİZÜSTÜ
Projede yer almayı kabul etmeyen Hindistan'da, İnsan Kaynağı Gelişimi Bakanlığı 10 dolar maliyetle dizüstü bilgisayar üretmek için kolları sıvadı. Teknik özellikleri açıklanmasa da bakanlığa sunulan iki tasarımdan biri 47 dolarlık üretim maliyetiyle dikkati çekti. Maliyetin, seri üretime geçilmesiyle daha da düşebileceği öne sürülüyor.:win::win::win:
