Sigortalı değilseniz, Cebiniz Yanabilir!

Türkiye’de 11 milyon kişiyi ilgilendiren, hem sağlığımıza hem de cebimize dokunacak önemli bir konuyu paylaşmak istiyorum. Anımsanırsa; Sosyal Güvenlik Reformu ile tüm vatandaşların sağlık güvencesi kapsamına alınması çalışmalarında 1 Ocak 2012 tarihi, bir milat kabul ediliyor.


Çünkü bu tarihten itibaren, hiçbir sosyal güvencesi bulunmayan yaklaşık 1 milyon 800 bin kişi, ay sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri ya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na “gelir testi” yaptırmak için başvurmazlarsa 213 lirayı bulan sağlık primi ödemek zorunda kalacaklar.

Halen SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı sigortalısı olarak çalışanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocukları ile anne-babaları genel sağlık sigortasından yararlanabiliyorlar. Bunların dışında ise Türkiye’de 9 milyon 200 bin kişi ise yeşil kartlı olarak sağlık güvencesi kapsamında. Bu anlamda yasaya göre yeşil kartlıların da vize süreleri dolduğunda gelir testi yaptırmaları gerekiyor. İşte bu teste girecek kişi sayısı hiçbir sosyal güvencesi olmayanlarla birlikte 11 milyon kişiyi buluyor.
Sigortasız tarım işçileri, part-time ya da ev işlerinde çalışanlar, kayıt dışı olanlar vb. gibi 18 yaşın üzerinde olup sosyal güvencesi olmayanları yakından ilgilendiren bu düzenlemede sistemin işleyişini iyi takip etmek gerekiyor. İşte size detaylı bir kılavuz.

Yeşil kartlılar ne yapacak?
Yeşil kartlılar, vize süreleri doluncaya kadar sağlık yardımlarından yararlanabilirler. Vizenin dolduğu tarihten sonraki 1 ay içinde ikamet ettikleri sosyal yardımlaşma vakfına başvurarak gelir testi yaptıracaklar. Gelir testinde, ailenin kişi başına düşen geliri 295,50 TL'nin altında ise herhangi bir ödenmeyecek, ancak üstünde çıkarsa 35,46 TL ile 212,76 TL arasındaki bir tutarı ödemek zorunda kalacak. Vizesi dolduğunda başvurmayanlar ise SGK tarafından "zengin" kabul edilecek ve asgari ücretin iki katının yüzde 12’si oranında yani net 212,76 TL arasında prim ödeyecekler.

Sosyal güvencesizler ne yapacak?
Hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler 31 Ocak 2012 tarihine kadar sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurarak gelir testi yaptıracaklar. Test sonucuna göre primleri ya devlet tarafından ödenecek, ya da 35,46 TL ile 212,76 TL’yi kendileri ödeyecekler. Bu kişiler ay sonuna kadar başvurmazlarsa resen yani kendiliğinden SGK tarafından tescil edilerek asgari ücretin iki katının yüzde 12’si oranında, 212,76 TL arasında prim ödeme yükümlüsü olacaklar.

Part-Time çalışanlar ne yapacak?
Kısmi süreli yani part-time veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların yine bu ay sonuna kadar eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini tamamlamaları gerekiyor.

Tabi burada ince bir nokta da var. Eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamak istemeyen sigortalıların kayıt dışı çalışmaya yönelecekleri ihtimali yüksek. Yaklaşık 100 bin kişinin part-time çalıştığı ise bir veri.

Emekli olup sosyal güvenlik destek primi ile part-time çalışan ya da birden fazla işyerinde part-time olarak çalışıp ay için 30 günü tamamlayan kişiler ise genel sağlık sigortası primini 30 güne tamamlamak zorunda kalmayacak.

Bu arada kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılar için iki farklı uygulama olması mümkün.

Birincisi; hem emeklilik hem de sağlık primlerini ödeyerek isteğe bağlı sigorta ile eksik günlerini 30 güne tamamlayabilmeleri olup, prim ödeyenler isteğe bağlı sigorta ile hem emeklilikle ilgili malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerini ve hem de sağlıkla ilgili genel sağlık sigortası primlerini ödemiş olacaklar. Bu kapsamda ödenen primler ise emeklilik açısından SSK sigortalılığına sayılacak. İsteğe bağlı sigortanın bir günlük primi aylık 283,68 TL olup bu bağlamda da her bir eksik gün için 9,46 TL ödenmesi ve hem emeklilik hem de sağlık hakkından yararlanılması mümkün.

İkincisi ise, kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılardan emeklilik ve sağlık primini kapsayacak şekilde isteğe bağlı sigorta primi ödemeyenlerin, sadece eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamaları. Bu yol tercih edilirse genel sağlık sigortası primi asgari ücret üzerinden oluşturulmuş olup aile içindeki kişi başına düşen gelir dikkate alınarak prim ödenecek.

Başvurular ve genel işleyiş nasıl olacak?
Kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalıların genel sağlık sigortası prim ödemeleri ile ilgili olarak tescil işlemleri, işverenlerin 31 Ocak tarihine kadar sigortalı işe giriş bildirgelerini güncellemesi ile otomatik olarak yapılacak.

Re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilenlere, gelir testi işlemleri için kayıtlı ikametlerinin bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmaları gerektiği, “Gelir Testine Müracaat Bildirimi” ile iadeli taahhütlü posta yoluyla tebliğ edilecek.

Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde bu kişilerin sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmaları gerekiyor. Başvurmayanların aylık esas kazancı asgari ücretin iki katı esas alınarak primleri tahakkuk ettirilecek. Ve ödemesi gereken prim miktarı, 7201 sayılı Kanuna göre iadeli taahhütlü posta yoluyla tebliğ edilecek.

Gelir tespitinde MERNİS baz alınarak; aile olarak, aynı hane içinde yaşayan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişinin ana ve babası esas alınacak. Genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişiler de gelir tespiti işleminde dikkate alınacak.


Kaynak: Yahya Arıkan Resmi WEB Sitesi