Hangisi yararlı, Hangisi zararlı ? (sağlık)
Prof.Dr.Esat ORHON' dan
Hangisi yararlı, Hangisi zararlı ?
100.000 kere söylediklerimi yine tekrarlıyorum, bıktıysanız bu satırdan
sonrasını okumayınız.
SPOR SAĞLIĞA ZARARLIDIR
1. Sizi kan ter içinde ve nefes nefese bırakan her türlü spor sağlığınıza
zararlıdır.
2. Eklem, kas, kalp ve akciğerinizi zorlayan her türlü spor bu önermenin
içindedir.
3. Travmatik sporları saymıyorum bile...
TEMPOLU YÜRÜYÜŞ SAĞLIĞA YARARLIDIR
1. Haftada 3 kez en az 45 dakika yapılan tempolu yürüyüş sağlığınıza
yararlıdır.
Bu konuda sıkça sorulan sorular:
S: Tempolu yürüyüş nedir ?
C: Yanınızdakiyle sohbet edebileceğiniz maksimum hızdaki yürüyüştür.
Tıknefes olacak kadar hızlı yürüyüş değildir, tıngır mıngır vitrin gezer
gibi yürüyüş de değildir.
S: Ben bütün gün zaten koşturuyorum, bu yetmez mi ?
C: Ne alakası var? Tempolu yürüyüş demek, lastik ayakkabılarınızı ve
eşofmanınızı giyip, sadece yürüyüş için ayrılmış zaman diliminde yapılan
yürüyüş demektir. Sadece yürüyüşe ayrılan zaman, aynı zamanda kafanızı
boşaltacak ve stresinizi giderecektir. En önemli yararlarından birisi, yani
"kendinize karşı görevinizi yapmış olmanın" huzuru da buna eklenecektir.
SİGARA
1. Sigara sağlığa zararlıdır.
2. Ancak, eğer dozunda içmesini biliyorsanız yarar sağlayabilir. Sigara
içenlerin kalbini besleyen koroner damarlar daralmaya başlayacağından,
erken yaşlarda kollateral by-pass damarları oluşur. Böylece kalp krizinden
geberip gitme özgürlüğünüzü yine kullanmış olursunuz ancak bir farkla;
Hayatında hiç sigara içmemiş birisi ilk kalp krizinden ölürken, dozunda
sigara içmiş olanları kollateral damarlar hiç değilse ilk kalp krizinde
ölüm riskinden kurtarabilir. Kurtarır demiyorum, kurtarabilir. Örnek mi ?
"Halı sahada maç yapan 25 yaşındaki genç, kalp krizi geçirerek öldü". İşte
bu cümle, hiç sigara içmemiş birisinin gazete üçüncü sayfasına geçecek ölüm
haberidir.
3. Burada yazdıklarıma burun kıvıranlar, Sigara başlığı altındaki birinci
maddeyi tekrar okuyacaklardır.
ALKOL VE KIRMIZI SEBZELER, MEYVELER
1. Alkolün küpüne düşmezseniz, dozunda bırakırsanız yararlı olabilir.
Burada sadece kırmızı şarabı kastettiğimi iyi anlayın. Rakının sağlığa
yararı henüz tespit edilmemiştir. Sanıldığının aksine, anti-depresan dahi
değildir.
2. Yararlı olan tek alkol, günde tek bir kadeh kırmızı şarap olup,
anti-oksidan ve kan sulandırıcıdır.
3. "Kırmızı" sağlığa yararlıdır.
4. Siyah üzüm, kara lahana, havuç, turp gibi kırmızı ve koyu renkli meyve
ve sebzeler sağlığa yararlıdır. En yararlısı, kara lahanadır.
VİTAMİNLER VE ASPİRİN
1. A, B, C, D, E ve K vitaminleri alanlarla almayanlar arasında sadece
takıntı farkı vardır. Önerenlerin ve reklamını yapanların firma
bağlantılarını araştırınız. Alıp da kendinizi iyi hissediyorsanız en
azından şunu bilin, zararlı bir şey yapmıyorsunuz, almaya devam
edebilirsiniz, ama büyük bir yarar da beklemeyin.
ORTHOREXİA - SAĞLIKLI YEMEK YEME TAKINTISI
1. Sağlıklı yemek yeme takıntısı, yani ortoreksi zararlıdır.
2. Yediklerinin sağlıklı olduğuna hastalık derecesinde kafayı takanlar, her
lokmada kalori sayanlar, bir gün önce aşırı yediği için takip eden günlerde
kendine diyet eziyeti yapanlar, kendilerine pek bir yarar sağlamayacağı
gibi, ruh kanseri adayı olurlar.
3. Tereyağlı döner yediği için kendini suçlu hissedip yanında diyet kola
içenlere gülmeyiniz, kızmayınız, sadece üzülünüz. Onların ruhsal desteğe
ihtiyaçları vardır.
MEDİKAL SPA VE PARAMEDİKAL BOMBARDIMAN
1. Reklamı ve tanıtımı yapılan her türlü para-medikal uygulama,
pazarlayanlara yararlıdır. Size yararlı olup olmadığını kendiniz
hesaplayın. Kırmızı ışık vererek yağları hareket ettiren, uzaktan bilmemne
tutarak belinizi incelten ithal malı cihazların leasinglerini kim ödeyecek
? Tabii ki sizler.
Bu konuda sıkça sorulan sorular:
S: Para-medikal nedir ?
C: "Ben yaptım oldu" türü tüm uygulamalardır.
S: Kırmızı ışık vererek yağları hareket ettiren cihaza 14 seans girdim, ilk
başta iyi geliyor gibiydi, ama sonuçta hiç faydası olmadı. Binlerce lira
para kaptırdım, çok pişman oldum. Ama dergide okudum, şimdi yeşil ışık
verenleri çıkmış, iyi olduğunu söylüyorlar, ne dersiniz ?
C: Sakın acele etmeyin, iki ay sonra mor ışık verenleri gelecek.
TIBBİ PERİODİK KONTROLLAR
1. Kesinlikle yararlıdır.
2. Ama takıntı haline getirmek kesinlikle zararlıdır.
3. Her erkek yılda bir prostat kanseri taraması için PSA kan testi ve büyük
tuvaletinde gizli kan testi yaptırmalıdır.
4. Her kadın yılda bir vaginal smear aldırmalı ve meme ultrasonu
yaptırmalıdır. 50 yaşından sonra her iki yılda bir mammografi ve kemik
erimesi taramasına girmelidir.
5. HDL, yani iyi kolesterolünü 65'ten yüksek tutabilenler, kalpten ve
tansiyondan pek ölmezler. Ama her altı ayda bir kolesterol baktırmak için
laboratuara koşanların trafik kazası geçirme riskleri daha yüksektir. Yani
uyanık olun, ama takıntı haline getirmeyin.
SAĞLIKLI YAŞAMANIN ÖN KOŞULU NEDİR ?
1. Sağlıklı yaşamanın ön koşulu annenizi ve babanızı iyi seçmektir.
Bu konuda sıkça sorulan sorular:
S: Siz bizimle dalga mı geçiyorsunuz, annemizi babamızı nasıl seçelim yahu ?
C: İyi ya, ben de onu anlatmaya çalışıyorum zaten. Genetik mirasınızı
seçemezsiniz. Onun için ikide bir " takıntı yapmayın " deyip duruyorum ya.
Genetik mirasınız yaşamınızın % 60'ını düzenler. Sizin ayar çekebileceğiniz
pay sadece yaşamınızın % 40'ıdır. Ama şu şartla; 30 yaşınıza hangi
potansiyelle girdiyseniz, onun % 40'ını ayarlayabilirsiniz. 40 yaşına kadar
günde bir paket sigara içtiyseniz, her gün rakının dibine vurduysanız,
ondan sonra tövbe etseniz de yararı yok. Keyfinize bakın derim ben. Kanser
teşhisi konduğu gün sigarayı bırakanlara gülmeyiniz, siz de öyle
yapardınız.
Sağlıklı yaşamanın ikinci koşulu kemer takmaktır. 100 metre ilerideki
bakkala dahi giderken kemer takmaktır. Arkada otururken bile kemer
takmaktır.
Sağlıklı yaşamanın üçüncü koşulu, sürat yapmamaktır.
Tanrı sizi korur. Sürat yapanları ve kemer takmayanları korumaz. Trafik
ölümleri önlenebilir ölümlerdir.
Yukarıda yazdıklarımla dalga geçmek, aleyhimde atıp tutmak, küçümsemek,
çürütmeye çalışmak ser olup, her bireyin dediklerimi dikkate almayarak
geberip gitme özgürlüğü vardır.
Prof.Dr. Esat ORHON *
