Şehir isimleri nerden geliyor merak ettiniz mi?
Kuzenimin yıllık ödevi için araştırma yapıyordum. Çok hoşuma gitti bilgiler, forumda arattım bulamadım paylaşmak istedim.
Van
Van'ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu. Bundan dolayı şehre
"Şahmirankent" adı
verildi. Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali
geldi ve
şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildi.
Uşak
Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir. Bazı
rivayetlere göre ise
uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği
söylenmiştir.
Urfa
Eski adı "Orhoe veya Orhai"dir. Dah sonra Araplar tarafından "R"ya
çevrilmiştir. Bir diğer rivayete göre ise Kürtçeden gelmekte olup
R yani
güneş demektir. Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından
kuruldu.
Tekirdağ
Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır.
Tokat
Eski adı "Komana Pontika"idi. Tokat adının Pontika adının halk
arasından
değişmiş şeklidir.
Trabzon
"Trapezus" sözcüğünden gelir. Anlamı dörtköşe'dir.
Tunceli
Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli
adı
verilmiştir. Yani tunçülkesi demektir.
Sakarya
Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır
Samsun
Eski adı "Amisos"dur. Samsun ismi bu kelimenin halk arasından
değiştirilmesidir.
Sivas
Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda
rastlanmamıştır.
Siirt
Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anl..... geldiği
söylenir.
Diğer bir ravayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidir.
Rize
Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır.
Ordu
Eski adı "Kotyora"dır. Halk tarafından bu isim değişikliğe
uğramıştır.
Niğde
İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu
şehre isimlerini
vermişler. Arap kaynakları şehre "Nekide veya Nikde" demişlerdir.
Halk ise
şehre Niğde adını vermiştir.
Nevşehir
Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı "Muşkara" idi.
Daha sonra
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir
anlamında
Nevşehir adını verdi.
Malatya
Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur. Halk tarafından
Malatya olarak
değişmiştir.
Manisa
Yunanca Magnesya'dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak
şehrin
ismini değiştirdiler.
Mardin
Mardin adı Süryanice'de Marde'den geldiği rivayet edilir. Romalılar
"Maride"
Araplar ise "Mardin" adını vermişlerdir. Diğer bir rivayet göre
ise
kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit -görmek kelimesinden
geldiği
söylenmiştir.
Muğla
Eski adı "Mobolla"'dır. Türkler buraya daha sonra Muğla
demişlerdir.
Muş
Bir rivayete göre süryanice'deki suyu bol anl..... glene Muşa'dan
diğer bir
rivayete göre ise Şehrin kurucusu "Muşet'den gelmiştir
Karaman
İlk ismi Laranda'dır. Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi.
Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman
adı
verildi.
Kahramanmaraş
Asıl adı Markasi'dir. Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir.
Kurtuluş
savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca
savunduklarından meclis
tarafından ll Şubat 1922'de kahraman ünvanı verildi.
Kars
MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı
şehre kars adı
verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden
yapılan
elbise veya şal kuşağı anl..... gelir.
Kastamonu
Şehrin eski adı "Tumana"dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir
kavim
yerleşti. İşte Kastamonu Gas ve Tuman'ın birleşmesinden meydana
gelmiştir.
Kayseri
Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını
verdiler. Yani
İmparator şehri anl..... gelir. Daha sonra Kayseri olarak halk
arasında
yayıldı
Kırşehir
Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur.
Kocaeli
Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan
dolayı
buraya Kocaeli denildi.
Konya
İsa'dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St.
Paul burayı
ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu
nedenle
Hıristiyanlar ona, "İsa'nın tasviri" anl..... gelen "ikonyum"
adını
verdiler. Abbasiler burayı alınca "Kuniye'ye" çevirdiler. Türkler
bu ismi
Konya olarak değiştirdi.
Kütahya
Frigler buraya "Katyasiyum veya Katiation" adını vermişlerdir. Daha
sonra
yöre halkı buraya Kütahya demiştir
İstanbul
MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu
şehre
kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir.
Roma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi
babasının
adıyla "Antion" olarak anıldı.
Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi
adını
verdi. Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi. Araplar
"Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir. Daha sonra bu
ismin
kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı. İşte
İstanbul bu
"Stin-Polis" şehrinden türetildi.
Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol"
adını verdiler.
Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.
İzmir
Şehrin asıl adı "Smyrna"dır. İzmir kelimesi smyrna'nın halk
arasındaki
kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs
Kralı
Kinyras'ın kızı Smyra'dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli'dir.
Kimi
kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil,
Amazonlar'dır.
(Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir.
Gaziantep
Şehrin eski adı Ayıntab'dır. Kelime anlamı, pınarın gözü
demektir. Halk bunu
Antep olarak değiştirmiştir. Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara
karşı
başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921'de çıkartılan bir
yasayla Gazi
ünvanı verildi.
Gümüşhane
Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre
Gümüşhane
denilmiştir
Edirne
Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için
şehir
"Hadrianopolis" dını alır. Hadrianus'un şehri anl..... gelen bu
sözcük,
sonradan değşimlere uğrayarak Edirne halini aldı.
Elazığ
1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o
sıradaki
padişah Abdülaziz'in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi. Bu ismi
uzun bulan
halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ'a çevrildi.
Elazığ
Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye halk tarafından
söylenir.
Buranın eski adı Eriza'dır.
Erzurum
Ardı Rum kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demektir. Diğer bir
rivayete
göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı
demektir. Şehir
o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır.
Eskişehir
Eski adı Doylaion'dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi.
1175 yılında
burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri
alınca, ona
"Bizim eski Şehrimiz" anl..... gelen Eski Şehir adını verdi.
Diyarbakır
Bakır ülkesi anl..... gelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı
Bekir'dir.
Bekir'in memleketi anl..... gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va'il
adlı Arap
göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır.
Diyarbakır'ın eski
adı Amid veya Amed'dir. Gelen veya bizim anl..... gelir. Dede Korkut
kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir.
Denizli
Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. İl eski
Türkçe'de ülke,
memleket anl..... gelir. Yani deniz memleketi denilir.Bir diğer
rivayete
göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir. Bu da bölgede domuz
çokluğundan
kaynaklanmaktadır.
Çanakkale
Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz'daki şehir ve
kasabaların en
büyüğü ve il merkezidir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar
yerinde
kurulmuştur. Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır.
Bugünkü ismini
buradan alır.
Çankırı
İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra
kalesinden alan
Çankırı'ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu.
Çorum
Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir. Bu da bölgede
zamanında
Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır.
BURSA
Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir. Buraya kurucusu
Bitinya
kralı Prusias'ın adı verildi. (MÖ:ll.yüzyıl)
BURDUR
Eski adı Askaniya'dır. İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur
gölünden alır.
BOLU
Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı
verildi. Türkler
burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis
dediler. Daha
sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu.
BİTLİS
Kimi tarihçilere göre, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden
türemiştir.
Kimilerine göre de Büyük İskender'in komutanı "Lis" ya da "Badlis"
burada
bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden
kaynaklanıyormuş.
BİNGÖL
Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi.
BİLECİK
Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman
bey burayı
alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi.
BAYBURT
Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı "Paypert" ya da
"Pepert"
idi. Bayburt adı buradan gelmektedir.
BALIKESİR
Şehrin adının eski hisar anl..... gelen Paleokastio'dan türediği
sanılmaktadır. Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı
çok
anl..... gelir. Çünkü Kesir Arapça'da çok anl..... gelmektedir
AĞRI
İsmi sınırları içindeki "Ararat" dağından alır. Çok eski
çağlarda yeryüzü
korkunç bir su baskınınına uğradı.(Nuh Tufanı) Nuh peygamber
bütün
canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam
kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat -
Ağrı) dağına
kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı.
AKSARAY
Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese,
kümbetler ve
büyük ve beyaz bir saray yaptırdı. Şelir "Aksaray" adını işte
bu beyaz
saraydan aldı.
AMASYA
Amasya şehrini tarihçi Strabon'a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve
ona
Amasis kenti anl..... gelen "Amasesia" ismini verdi.
AYDIN
İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu. Anadolu beylerinden
Aydınoğlu Mehmet
bey'den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir.
ARTVİN
İskitler tarafından kuruldu. Artvin sözü iskitçe'dir.
ANTALYA
MÖ ll.ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu.
Şehir
önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha
sonra bu
isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü.
ANKARA
İslam kaynaklarında Ankara'nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine
göre
Ankara sözü Farsça "Üzüm" anl..... gelen Engür'den, ya da
Yunanca'da Koruk
anl..... gelen"Aguirada'dan türemiştir.
Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "Eğmek" anl..... gelen Ank ya
da
Sankskritçe de; "Kıvrıntı",, anl..... gelen ankaba'dan veya
Latince'den
çengel anl..... gelen uncus'dan türediği ileri sürülmektedir.
Frig dilinde
Ank "engebeli, karışık arazi anl..... gelir." Şehrin diğer
isimleri; Ankyra,
Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora,
Ancora ve
son olarak Ankara şeklini almıştır.
ANTAKYA
MÖ 300 yıllarında donya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya'yı
kurdu ve
şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi. Zamanla büyüyen
kent,
başkent halini aldı.
AFYONKARAHİSAR
Afyon türkülerinde sık sık "Hisar" sözcüğü geçer. "Hisarın
bedenleri çevirin
gidenleri" Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık
yinelenmesi
nedensiz değildir. Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun
süren bir
kuşatmadan sonra ele geçirdiler. "Hisar" kuşatma anl..... gelir.
Acılarla
elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale
kurdular. Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye
başlayınca,
Karahisar'ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar"
adını
aldı.
ADAPAZARI
Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der. Çünkü Sakarya ve Çark
suyu arasında
yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır. "Pazar sözüne gelince:
Burası
onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi. İşte, Adapazarı bu iki
sözcüğün
"Ada" ve "Pazar" sözcüklerinin birleşmesinden oluştu. Adapazarı,
Sakarya
ilimizin merkezidir.
