Araçlarda Hava Filtresi ve Eksoz Hakkında Bilmediklerimiz

[OAGP1960]

Sevgili arkadaşlar, özellikle koton hava filtreleri ve egzoz sistemleri ile ilgili bilgi ve deneyimine çok güvendiğim, sevgili dostum makina mühendisi Işık Bey'in bir alıntısını sizlerle paylaşmak istedim. Bu yazı sizleri fazla sıkmamak amaçlı, boğucu teknik verilere fazla girmemekte, sadece basit olarak konuyu açıklamaktadır. Güvenli sürüşler.




HAVA FİLTRESİ GERÇEKLERİ ,
“SADECE TEMİZ HAVA MI ?”
İçten patlarlı motor basit bir aygıttır ; Basit bir hava pompasından çok farklı sayılmaz ve bir aygıtın basit oluşu, o aygıtın veriminin arttırılamaması demek değildir.
Örnek olarak hava filtrelerini düşünün, görünürde çok basit bir işlevleri vardır; motora ulaşmadan önce havayı temizlemek. Eğer bu doğru ise, neden bazı motorlar, özellikle çok yüksek maliyetli yarış motorları filtresiz kullanılmaktadır ? Cevap; maksimum hava akımı . Bir motorun çıkış gücü, yakıt miktarı kumanda sisteminin her devirde hava/yakıt oranını doğru ayarlayabildiği varsayılır ise, herhangi bir devirde emebildiği hava hacmi ile doğru orantılıdır. Hava giriş sistemindeki minimum bir kısıtlama, motorun gücünün düşmesine sebep olur. Hele fazla tozlu ortamlarda, havanın tozdan arıtılması gibi basit görünen bir melodi bile göründüğünden çok daha karmaşık bir senfoniye dönüşür.
Optimum, kısıtlanmamış hava akımının sağlanması, havanın bir filtre elemanından geçmesi söz konusu olduğunda ciddi bir problemdir. Filtre malzemesi ve ortamı çok yoğun olduğu için, bilinen kağıt hava filtreleri hava akışında önemli direnç yaratırlar. Akım direnci arttıkça performans düşüşü de artar.
Standart uygulamalarda kuru kağıt hava filtrelerinin kullanılma nedeni, verim kriterinden çok, ucuz ve sarf malzemesi olmalarıdır. Fiyatları göz ardı edildiğinde bile, kağıt hava filtrelerinin uymaları gereken önemli özellikleri vardır. Etkili filtrasyon yapabilmeleri için, kağıt fiberleri, hava geçişine izin verecek kadar büyük, istenmeyen toz taneciklerini tutacak kadar küçük deliklere olanak tanıyacak ölçüde mümkün mertebe sıkıştırılmış olmalıdır. Bu filtrelerin önemli bir tasarım kısıtlamaları vardır. Ortamdaki nem ve yağ buharı, filtre elemanının şişerek genleşmesine ve iri toz partiküllerinin bu deliklere yerleşerek hava geçişini kısıtlayacağı, hele fazla tozlu ortamlarda tıkanmaların artışı söz konusu olacağı için , performans ve yakıt ekonomisi kısaca motor verimini çok ciddi boyutlarda azaltacaktır.
Bu önemli probleme çözüm üretmek amacı ile araştırma yapan mühendisler, hava filtresi yapısına reform niteliği taşıyan bir çözüm geliştirmişler ve filtre elemanı olarak , iki sıra ince tel örgü yapı arasına doğru yönde yerleştirilmiş, çok özel dokuma özelliklerine sahip, filtrasyon kapasitesini arttırmak amacı ile yeterli miktarda yağ emdirilmiş özel üretilmiş pamuk dokuma tabakalardan oluşan harika bir yapı oluşturmuşlardır. Bu tasarım , kağıt filtrelere oranla hava akımını çok daha az kısıtladığı için performans ve yakıt ekonomisi anlamında büyük kazançlar getirmektedir. Yapıdaki tel örgünün, yeterli metrekareyi sağlayan iskelet yapıyı oluşturmanın yanı sıra, hava akışı esnasında oluşan statik elektrik yükünün de , özellikle iri toz partiküllerini üzerine çekerek, hava akışının tıkanma yolu ile kısıtlanmasını geciktirmek gibi bir görevi daha vardır. Bu çözüm, kağıt hava filtrelerinin, yaşamakta olduğumuz ileri teknoloji çağında devrini tamamlamasına neden olmaktadır.
Piyasada rengi ile diğer tüm markalardan kolayca ayrılabilen “kaliteli yüksek” performans hava filtreleri, üretimde kullanılan teknoloji yoğun metotları sayesinde kısa sürede rakiplerinin önüne geçerek, sadece dünya ralli şampiyonasında en önemli tüm takımların tercihi olmuştur. Üretim teknolojisi pahalı olmasına rağmen bu çabayı başarılı kılacak teknik kazanımlara ulaşmıştır. Daha açık bir deyişle anılan bu filtrenin her santimetrekaresi düşünüldüğünde, filtrasyon özelliklerinden fedakarlık etmeden, kağıt filtrelere göre ortalama %50 fazla hava geçirgenliği sağlamaktadır.
Günümüzde bir çok işletme tarafından benzinli, diesel ve hatta LPG’li araçlara uygulanan bu çarpıcı buluşun, değişik kalite ve tipleri bulunmaktadır. Uygulama tarzı itibari ile “Kutu İçi” ve ”Direkt” olarak iki ana şekilde temin edilebilen ve dilimize “Koton Hava Filtresi” adı ile yerleşen bu güncel fakat henüz çok ta yaygın olmayan ürün, uygulanmak istendiğinde mutlaka gerçek bir uzmana danışılarak seçilmelidir. Yanlış uygulamalar ve özel pamuk dokuma yerine yara pamuğu gibi ne olduğu belirsiz bir maddeden üretilmiş , yer yer boşluklar yani hiç filtrasyon yapamayan bölgeleri bulunan kalitesiz ürünlerin faydadan çok zarar nedeni olabilecekleri göz ardı edilmemelidir.
Doğru bakım malzemeleri kullanıldığında defalarca temizlenerek yıllarca kullanılması mümkün olan “Koton Hava Filtresi”,uygulandığı motorun kapasitesi ve durumu ile doğru orantılı güç ve tork (çevirme momenti) artışı sağlar. Kutu içi filtre uygulaması, direkt uygulamaya oranla biraz daha az verim artışına sebep olsa bile özellikle Koton Hava Filtresi , kutu içi uygulamalarda, standart ölçüden ortalama 500 devir aşağıda ortalama % 4 –6 tork artışı sağlayarak aracın nerede ise 1 vites yüksek kullanılmasına ve azımsanmayacak bir yakıt tasarrufuna neden olabilmektedir.
Milli ekonomiye, yakıt tassarufu ile önemli bir katkıda bulunan kaliteli Koton Hava Filtreleri, sürücüye sağladığı sürüş keyfi ile de ,bir kez kullananları vazgeçemeyecekleri bir ürün olma sıfatını her geçen gün daha fazla yaygınlaştırmaktadır.
Işık ÖNAL
Makine Mühendisi – ODTÜ 1978