Aracın mavi duman atması ve tespit/onarım süreci

[Ahsen34]

Arkadaşlar merhaba,

Aracımda son 1 haftadır 2-3 saatlik duraksamalardan sonra ilk çalıştırıldığında kötü kokulu mavi/gri karışımı bir duman atma problemi başladı. Bunun soğukta çıkan buhar ile ilgisi yok. Buhaın çıkışı dağılımı vs belli oluyor. Bendeki bildiğiniz mavi bir duman ve kötü kokulu. Koku aracın içinden de hissediliyor. Daha sonra gidiyor sürekli değil. Sadece uzun durduğu zaman ilk çalıştırmada yapıyor. Buradan araştırdığım kadarıyla Bostacı'da bir usta tavsiye edilmişti. O ustaya gittim onlarda bosch servisiyle bu tür sorunların işlerini yaptırdıklarını söyleyip o servise telefon açtı ve beni yönlendirdi. Bosch servise gittim ustanın yanında çalıştırdım fakat araç sıcak olduğu için duman atmadı. Ama o beğenmediğim çiğ koku yine burna geldi. Bunun dışında aracın tekleme yapıp yapmadığını sordu. Araç tekleme yapmıyor ama düşük hızlarda yada yokuş çıkarken sallantı titreme yapıyor. Bununla ilgisi olmadığını söylediler. Usta bu dumanın ve kokunun birçok nedeni olabileceğini söyledi ve öncelikle enjektörleri kontrol etmeleri gerektiğini iletti. Oraya aracı bırakacağım ve onlar sabah kendileri soğuk şekilde çalıştırıp dumanı problemi göreceklerini iletti. Şuan araca ihtiyacım olduğu için bırakamadım hafta içi bırakacağım. Eğer önemli bir durumsa şimdi bırakayım araca zarar gelmesin dedim. Onlarda sorunun acil sıkıntı oluşturmayacağını ama en kısa sürede müdahale ederek sorunun farklı şeylere yol açmaması gerektiğini söyleyerek hafta içi de getirebileceğimi söyledikleri için bırakmadım. İlk etapta enjektör vs için 300 TL gibi bir rakamın çıkacağını düzelirse sıkıntı kalmayacağını şayet düzelmezse sıra sıra soruna yol açabilecek şeyleri düzelteceklerini söylediler. Bu durumda net tutar hakkında bişey demediler sadece ilk 300 TL gibi bir rakama ihtiyaç olduğunu söylediler.
En sevmediğim şeylerden birinle karşı karşıya kaldım desem yeridir. Ortada bir sorun var ve deneme yanılma yoluyla düzeltilmeye çalışılması. Servislik bişey değil sonuçta motor mekanizma işi dediği gibi kim bilir kaç tane bu sorunu oluşturacak etmen var. Böyle deneye deneye tüm motor parçalarını değiştirmeyeyim de sonra Evilik arefesi fazla sıkıntıya sokmasa beni

Diğer bu sıkıntıyı yaşayan arkadaşlara da bilgilendirme maksatlı konuyu açtım. Süreç ilerledikçe buradan bilgi vereceğim.

dipnot: araçta durduğu yerde gaza yüklendiğimde siyah duman atma durumuda var. yolda giderken yapmıyor. bunun normal olduğunu söylediler. dizellerde siyah duman atmasının normal olduğunu ilettiler. o yönde sıkıntı yok.
Bakalım bekliyoruz

araç 2008 grande punto dynamic dualogic multijet 127.000 km

[Ahsen34]

Geçenlerde bir konu daha açmıştım araçla seyir halindeyken hilholder-asr ve check engine uyarıları vererek motor arıza lambasını yakmıştı. bu check engine arızasını araştırdım genelde kötü yakıttan olduğu yazılmış hep. Şuan bu enjektör arızası içinde gözlemlediğim kadarıyla kötü yakıtın etkisi varmış. Araç 2 haftadır bende yeni satın aldım bişeyi yoktu ilk hafta. eski sahibinden yarım depo mazot vardı. o bitince ben shellden dizel nitro aldım. ondan sonra check engine hatası-araçta düşük hızda titreme-siyah duman atma- mavi duman atma vs problemleri başladı. Acaba aldığım yakıtta mı bir iş vardı anlamadım. Daha o bayinin yanından geçmem.

[Ezeldenberi]

Ahsen bey, bence aracınızın kmsine bağlı olarak ve daha önceden kullanılan yakıtlardan ve bakımlarının zamanında yapılmamasından kaynaklı sorunların birikiminden kaynaklanıyor.

" dipnot: araçta durduğu yerde gaza yüklendiğimde siyah duman atma durumuda var. yolda giderken yapmıyor. bunun normal olduğunu söylediler. dizellerde siyah duman atmasının normal olduğunu ilettiler. "
"Ama o beğenmediğim çiğ koku yine burna geldi"= enjektörler
Size bunu söyleyen yere aracınızı sakın bırakmayın( formdan arkadaşların önereceği bir yere götürün). Aracınızda ki problem büyük ihtimalle enjektörler, onlarda ya revizyonla yada set olarak degisimle tamir edilir sorun kalmaz.

"eski sahibinden yarım depo mazot vardı. o bitince ben shellden dizel nitro aldım. ondan sonra check engine hatası-araçta düşük hızda titreme-siyah duman atma- mavi duman atma vs problemleri başladı"
aracınızda ki problemlerin yakıtla alakası olduğunu düşünmüyorum, olsa olsa diğer yakıtlara oranala çok temiz olan nitronun
aracınızda ki enjektörleri temizlenmesi ile var olan sıkıntıları ortaya çıkarmış olabilir.

[Ahsen34]

Ahsen bey, bence aracınızın kmsine bağlı olarak ve daha önceden kullanılan yakıtlardan ve bakımlarının zamanında yapılmamasından kaynaklı sorunların birikiminden kaynaklanıyor.

" dipnot: araçta durduğu yerde gaza yüklendiğimde siyah duman atma durumuda var. yolda giderken yapmıyor. bunun normal olduğunu söylediler. dizellerde siyah duman atmasının normal olduğunu ilettiler. "
"Ama o beğenmediğim çiğ koku yine burna geldi"= enjektörler
Size bunu söyleyen yere aracınızı sakın bırakmayın( formdan arkadaşların önereceği bir yere götürün). Aracınızda ki problem büyük ihtimalle enjektörler, onlarda ya revizyonla yada set olarak degisimle tamir edilir sorun kalmaz.

"eski sahibinden yarım depo mazot vardı. o bitince ben shellden dizel nitro aldım. ondan sonra check engine hatası-araçta düşük hızda titreme-siyah duman atma- mavi duman atma vs problemleri başladı"
aracınızda ki problemlerin yakıtla alakası olduğunu düşünmüyorum, olsa olsa diğer yakıtlara oranala çok temiz olan nitronun
aracınızda ki enjektörleri temizlenmesi ile var olan sıkıntıları ortaya çıkarmış olabilir.

enson kısımdaki şekilde hiç düşünmemiştim şuan bende böyle birşeyin olduğuna eminim. Teşekkür ederim

Forumda uzun uzadıya araştırdım usta tavsiyesini ve ortak karar bostancıdaki rese otomotiv olmuş. Herkes memnun. Bnede direk onlara gittim forumdan bulduğumu söyleyerek. Olumlu yorumlarda aşağıdaki linklerde var.
https://forum.grandepuntotr.com/serv...highlight=rese
https://forum.grandepuntotr.com/tekn...highlight=rese
https://forum.grandepuntotr.com/serv...highlight=rese

rese'ye gittiğimde sorunu anlattım onlarda beraber çalıştıkları -benim araçtaki sıkıntı gibi durumlarda- ve yönlendirme yaptıkları bosch dizel isimli teknik servise yönlendirdi.Zaten rese otomotivden 150 metre aşağıda hemen bilenler bilir. şimdi bende sürüncemeye düştüm. bilen varsa nasıl bir servistir burası yazarsa süper olur, yada dedğiniz gibi enjektör vs yukarıda anlattığım durumlar için Anadolu yakasında bir usta tavsiyesi olanlardan da yardım bekliyorum.

[volkan1065]

aracınızın km nedir. 100000 km geçtiyse enjektörleri sokulup tekrardan kalibre edilmesi iyi olur. Zaten 300 TL yi bunun için alacaklar. Eğer enjektörlerde kaçırma varsa dediğiniz gibide yapar. Diğer bir husus kızdırma bujilerinden bir yada ikisi arızalı oalbilir. Aracnızda MAP sensörü ve EGR temızlıklerı yapıldımı. İlk olarak bunları yaptırın. Birde yakıtnızı TOTAL ecellıum yada shell olarak alın ama bunu sürekli yapmanız lazım ilk iki depoda değişiklilk fazla ihssetmezsınız. İlk depoda wurth enjektör temizileyici kullanıp 50 km yol yapın bakalım sonuç ne olacak.

[Ahsen34]

aracınızın km nedir. 100000 km geçtiyse enjektörleri sokulup tekrardan kalibre edilmesi iyi olur. Zaten 300 TL yi bunun için alacaklar. Eğer enjektörlerde kaçırma varsa dediğiniz gibide yapar. Diğer bir husus kızdırma bujilerinden bir yada ikisi arızalı oalbilir. Aracnızda MAP sensörü ve EGR temızlıklerı yapıldımı. İlk olarak bunları yaptırın. Birde yakıtnızı TOTAL ecellıum yada shell olarak alın ama bunu sürekli yapmanız lazım ilk iki depoda değişiklilk fazla ihssetmezsınız. İlk depoda wurth enjektör temizileyici kullanıp 50 km yol yapın bakalım sonuç ne olacak.

Daha onceden ne yapildi cok bilgim yok. 6 ay once 120 bin yada 125 bin bakimi oluyor sanirim onun yapildigini biliyorum. Bunun haricinde bilgim yok. Olmassa onlarida baktirtirim icim rahat olur. Araci yeni aldim bayagida keyif aldim. Onun icin sorunu vs hepsini cozup gonul rahatligiyla kullanmak istiyorum. Diger aracim icinde surekli shellden alirim bunada oyke yapacagim. Dediginiz durumlarida soyliyeyim o halde onlarada bir baksinlar. Tesekkurler bilgi icin

[volkan1065]

dediğim gibi servisi enjektörleri soker herhangi bir işeme yoksa kalibre edip yerine takar. Mavi duman arasıra atar kokuda gelir dizelin huyu bu biraz. Bazen atma bazen böyle yapıyor. Önemli olan devamlı atmamasıdır. Bızım araçlarda map ve egr temızlığı çok önemli. İlk olarak bunları yaptırın. Yakıt işinide shlle olarak seçmenız iyi.

[Ahsen34]

dediğim gibi servisi enjektörleri soker herhangi bir işeme yoksa kalibre edip yerine takar. Mavi duman arasıra atar kokuda gelir dizelin huyu bu biraz. Bazen atma bazen böyle yapıyor. Önemli olan devamlı atmamasıdır. Bızım araçlarda map ve egr temızlığı çok önemli. İlk olarak bunları yaptırın. Yakıt işinide shlle olarak seçmenız iyi.

Bilgi icin tesekkur ederim map ve egr temizliginide es gecmeyip soracagim. Suan bir arkadasimin umraniye oto sanayinde enkektor kontrolu yapan akabinde degistiren yada temizleyen akrabasi var. Oda temiz is yapiyormus. Birde ona sordurtacagim fiyat alacagim. Bunun disinda map ve egryide sorayim. Araci gercekten sevdim ve benimsedim. Yakit olarak beni sasirtiyor. Belki normaldir ama kmde 50 krs yakan benzinli bir aractan inip dizel puntoya binince yakit konusunda gonlumde taht kurdu adeta Tum sikintilarini halledip kullanmak istiyorum. Umarim problemler buyuk degildir ve maddi olarak cok kulfet olmadan cozulur. Bakalim hayirlisi.

[Ezeldenberi]

Aracın bakımlarını motor ömrü açısından, daha kaliteli yedek parça ve yağ kullanarak zamanından 2-3 bin km önce yaptırınız. Ömürlük binersiniz bkz multijet ticari taxil'er.

[Ahsen34]

Aracın bakımlarını motor ömrü açısından, daha kaliteli yedek parça ve yağ kullanarak zamanından 2-3 bin km önce yaptırınız. Ömürlük binersiniz bkz multijet ticari taxil'er.

Haklisiniz. Araci aldigim kisi bakimini yaptirdigini soylemisti fakat ben onumuzdeki ay icerisinde kendim tekrar bakim yaptirip yeni bir sayfa acacagim aracim icin. Oncesini mazi yapacagim tabiri caizse.

[Ezeldenberi]

Ahsen bey nasıl bakım ise, aracın hava hortumu boşta))

[Ahsen34]

Ahsen bey nasıl bakım ise, aracın hava hortumu boşta))

Hic sormayin acayip kafam bozuk o konuda. Zaten o kafamdaki butun herseyi yikti gitti ondan dolayi aractaki herseye kusku ile yaklasiyorum duzeltmeyi dusunuyorum

[Ezeldenberi]

Ahsen bey, şu sıralar Fiat servislerde baskı balata değişiminde kampanya olduğunu arkadaşlar formda paylaşmışlardı. Bir ara uğrayıp bakım yaptırırsınız.

[volkan1065]

Hic sormayin acayip kafam bozuk o konuda. Zaten o kafamdaki butun herseyi yikti gitti ondan dolayi aractaki herseye kusku ile yaklasiyorum duzeltmeyi dusunuyorum

Bir hortum için o kadar canınızı sıkmaya değmez. O hortumun tırnağı kırık olduğu için cıkıyor cıkmasıda ok sorun değil ama bir vida ile sabitlenir. Yağ filtresi değişiminde sürekli sokülen bir parça. Yeni aldığınız araçtada mutlaka aldığınız zzman yağını suyunu değiştirin. Kritik noktaları kontrol ettirin. Bakımda dikkat etmeniz gerekenleri aşağıda yazıyorum size.


1. Yağ ve tüm filtrelerin değişimi. Yağ olarak Mobil1 ESP 5-30 yada Castrol Tıtanıum 5-30 kullanın. Filtreler orjinal olsun.

2. Fren sisteminin kontrolü. Balatalar bitmiş ise değiştirilmesi diskler de aşınma yada yol yaptıysa torna yaptırılması yada değişimi. Arka kampanaların sökülerek temızlenmesi gergi ayarının yapılması.

3. Belli aralıklarla MAP - EGR -Hava debimetresi temziliği.

4. Soğutma suyunu en fazla 2 yıl kullanın. Sonrasında mutlaka değişimini sağlayın.

5. Aracın Enjektörleri 150000 Km kullanıldı ise mutlaka sökülüp kalibre edilmesi gerekir işeme falan varsa onarılması.

6. Motor üstündeki mazot pompasında kacak varmı kontrolü varsa Bosch servisinde ornik değilşimi.

7. Baskı balata seti kontrolü - Vites tellerinin yağlanması ve gerekiyorsa şanzıman yağının değişimi.

8. V kayışının en fazla 50000 Km kullanılması gerekir.

9. Triger seti zincirlilierde 150000 km den sonra mutlaka değiştirilmeli ses yaparsa daha öncesindede değişim sağlanmalı. Triger değişiminde Yağ sotucusu ile devirdaimde değişmesi gerekiyor.

10. Klima sistemine bakılmalı gaz eksiği varsa basılmalı kompreösürün yağı kontrol edilmeli.

11. Rot balans ayarı ve ön takımın kontrolü. On takımda bozuk olan parçalar karşılıklı ise mutlaka ikisininde değiştirilmesi. Örnek sol rot başı arızalı ise sağ ile beraber değiştirin.

12. Ön takım tamirinde bir kaç konuya değineceğim. Örnek amortisörlerinin arızalı ise amortisör takozları ile beraber değiştirin. Salıncaklarda arıza var ise Rot başlıkları ile beraber değiştirin. Z rotlar ı çift halinde değiştirin.

13. Lastik diş oranları ve lastiğin üretim tarihi ile çatlaklıklarını yanak aşınmalarını her zaman kontrol edin.

14. Elektirik aksamının kontrolü patlak ampul yada izolesi açılan kabloların izolesinin tekrardan yapılması. Akünün kontrolü. Akü çok zayıf olursa ABS-CİTY -Hava yastığı gibi ikazları yakabiliyor. Ayrıca bittiği zamanda yolun ortasında kalırsınız. Akü oalrakta Yerlide İNCİ yabancı olarak kesinlikle VARTA alın. Mutlu falan alıyım demeyin mutsuz olursunuz.

[Ahsen34]

Hic sormayin acayip kafam bozuk o konuda. Zaten o kafamdaki butun herseyi yikti gitti ondan dolayi aractaki herseye kusku ile yaklasiyorum duzeltmeyi dusunuyorum

Bir hortum için o kadar canınızı sıkmaya değmez. O hortumun tırnağı kırık olduğu için cıkıyor cıkmasıda ok sorun değil ama bir vida ile sabitlenir. Yağ filtresi değişiminde sürekli sokülen bir parça. Yeni aldığınız araçtada mutlaka aldığınız zzman yağını suyunu değiştirin. Kritik noktaları kontrol ettirin. Bakımda dikkat etmeniz gerekenleri aşağıda yazıyorum size.


1. Yağ ve tüm filtrelerin değişimi. Yağ olarak Mobil1 ESP 5-30 yada Castrol Tıtanıum 5-30 kullanın. Filtreler orjinal olsun.

2. Fren sisteminin kontrolü. Balatalar bitmiş ise değiştirilmesi diskler de aşınma yada yol yaptıysa torna yaptırılması yada değişimi. Arka kampanaların sökülerek temızlenmesi gergi ayarının yapılması.

3. Belli aralıklarla MAP - EGR -Hava debimetresi temziliği.

4. Soğutma suyunu en fazla 2 yıl kullanın. Sonrasında mutlaka değişimini sağlayın.

5. Aracın Enjektörleri 150000 Km kullanıldı ise mutlaka sökülüp kalibre edilmesi gerekir işeme falan varsa onarılması.

6. Motor üstündeki mazot pompasında kacak varmı kontrolü varsa Bosch servisinde ornik değilşimi.

7. Baskı balata seti kontrolü - Vites tellerinin yağlanması ve gerekiyorsa şanzıman yağının değişimi.

8. V kayışının en fazla 50000 Km kullanılması gerekir.

9. Triger seti zincirlilierde 150000 km den sonra mutlaka değiştirilmeli ses yaparsa daha öncesindede değişim sağlanmalı. Triger değişiminde Yağ sotucusu ile devirdaimde değişmesi gerekiyor.

10. Klima sistemine bakılmalı gaz eksiği varsa basılmalı kompreösürün yağı kontrol edilmeli.

11. Rot balans ayarı ve ön takımın kontrolü. On takımda bozuk olan parçalar karşılıklı ise mutlaka ikisininde değiştirilmesi. Örnek sol rot başı arızalı ise sağ ile beraber değiştirin.

12. Ön takım tamirinde bir kaç konuya değineceğim. Örnek amortisörlerinin arızalı ise amortisör takozları ile beraber değiştirin. Salıncaklarda arıza var ise Rot başlıkları ile beraber değiştirin. Z rotlar ı çift halinde değiştirin.

13. Lastik diş oranları ve lastiğin üretim tarihi ile çatlaklıklarını yanak aşınmalarını her zaman kontrol edin.

14. Elektirik aksamının kontrolü patlak ampul yada izolesi açılan kabloların izolesinin tekrardan yapılması. Akünün kontrolü. Akü çok zayıf olursa ABS-CİTY -Hava yastığı gibi ikazları yakabiliyor. Ayrıca bittiği zamanda yolun ortasında kalırsınız. Akü oalrakta Yerlide İNCİ yabancı olarak kesinlikle VARTA alın. Mutlu falan alıyım demeyin mutsuz olursunuz.

Degerli bilgiler icin tesekkur ederim. Herkese fayda saglayacak bilgiler hepsi. Hepsini not aldim.

Bu arada bugun enjektor icin tavsiye edilen yerin disinda yakin arkadasimin tavsiyesiyle aile dostu olan umraniye oto sanayinde bir servise gosterdim araci. Acikcasi bosch dizel servis cokta guven vermedi bana. Arkadasin ustasi sagolsun yardimci oldu. Diger servisin dedigi sekilde once enjektorden basliyalim kelimesine biraz sasirdi bu dedi deneme yanilmayla olacak is degil ki dedi. Olsada onceden baktirip yaptirdigin yerlere verecegin paralar bosa gitmis gibi olacak yazik gunah dedi. enjektor vs(tam nedemek istedigini anlamadim burda) acarilir acik haliyle bilgisayara sokulur ve bilgisayarin verdigi hata mesajiyla yuzde 90 yada kesin denilebilecek sorunla cozumu bulunur bosyere de para verilmemis olur dedi. Eger denildigi gibi biyerden baslasan 5 bin TL ye bile cikabilir sorununu cozmek dedi. Belki halbuki 500 TL tutacak bir sorundur dedi. Suan bayram ertesi elim cok yogun dedi 2 3 gun sonra arayacak goturecegim arabayi. Bi guzel neyini sokecekse sokecek pc ye baglayip ana hatayi bulacak sagolsun. Simdi ustanin aramasini bekliyorum. Bakalim sonuc ne olacak

Not. Bu sokup kontrol islemlerini karbon clean uyguladiktan sonra yapacakmis simdi hatirladim

[volkan1065]

Aracınızın servis kayıtlarına mutlaka ulaşın eğer 40000 ve 80000km de araca carbo cleanır yapılmadıysa kesinlikle yaptırmayın. Carbon cleanır multjette 40000-80000-120000 km yapılıyor sonrasında servis önermiyor. Birde düzenli yapılmadı ise hiç yaptırmayın. Özellikle servis kayıdına bakın eğer önceden yapıldı ise son defa olarak yaptırın. Ama altını çizerek söylüyorum daha önceden yapılmadıysa kesinlikle bu işlemi yaptırmayın sonrasında arından gelecek süprizler hiç hoş olmayabilir. Daha önceki meajlarımda da yazdım aracın EGR nı ve map sensörünü güzelce temızlettırın öyle test edin. Sonrasında da enjektörlerin kalibre edilmesine bakarsınız. Direk carbon yapalım demekle olmaz. Her usta birbirine suç ataıyor ya.

[Ezeldenberi]

Volkan beye aynen katılıyorum, Ahsen bey, hali hazirda sizin aracın zaten sıkıntılı görünen enjektörler motora dahada kötü sonuçlar açabilir.

[Ahsen34]

Volkan bey, Zafer bey tesekkur ederim bu onemli uyari icin. Acikcasi bilmiyordum boyle oldugunu. Konusulanlar boyle konu acildikca aklima geliyor. Usta bana karbon clean yapcakmiyiz diye sordu. Bende usta ben degilim abi sensin nasi ne sekilde oluyorsa oyle yapin dedim. Tamam o zmn karbon clean yaparak bakarz dedi. O halde tekrar gittigimde kesinlikle yapmamasini egr ve mapi once temizlemesini soyliyeyim. Bunu ogrendigim iyi oldu. Bgn elinde is olmasaydi ve birakmis olsaydim suan bu debilenden yapilmisti. Ben muhtemelen servis kayitlarina ulasamam. Onun icin riske atmayip hic yaptirmayayim en iyisi.

[Ahsen34]

Bugun dizel kullanan ve araclardan anlayan arkadaslara gosterdim araci. Dun isyerinde birakmistim. Sbh dumani gosterebileyim diye. Sabah gosterdigimde bosyere kuruntu yapiyosun caninin sıkıyosun. Suan cikan duman cok degilki yada sorun olacak bir duman degilki. Sen benzinli arabalara bindigin icin dizeli bilmiyosun. Normalde dizel araclar bu sekilde az duman cikarabilir diyip kafami iyice karistirdilar. Acaba dedikleri gibi benmi kuruntu yapiyorm. Onlar oyle diyince youtubeden filan yag yakan araclarin duman videolarini izledim. Gercekten o araclarla alakasi yok. Onlarin 10da 1 i kdr duman cikmiyor. Ama iste sonucta duman diye canim sklyor. Suan boslukta kaldim inanin

[ORS15]

Ahsen bey, ben 5 yıldır dizel kullanıyorum. Şuna emin olun dizel araçların duman atması gayet normal , hatta gaza bastığınız da, orta aynadan cıkan dumanı göremiyorsanız sıkıntı yoktur bence.bir ara bende takılmıştım euro 4 motordan euro 5 motora gecince duman atıyor diye bende biraz şüpheye düşmüştüm , bir cok yer ile görüşmüştüm gayet normal olduğu bilgisi verildi.bunun yanında bir hafta kadar trafikteki dizel araçlarıda incelemiştim ve gördüm ki benim araç duman bile çıkarmıyor şöyle içini rahatlata bilirsin belirgin bir duman görmüyorsan ve sürekli bir duman yoksa hiç takılma.yada egzoz emisyon kontrölü yaptır.